بررسي تأثير پل بر روي پهنه سيل ‌گير رودخانه با استفاده از نرم‌ افزارهاي HEC-RAS و Arc-GIS (مطالعه موردي: پل سرنق بر روي رودخانه زولا)

رودخانه زولا مهم‌ترين رودخانۀ آب شيرين استان آذربايجان غربي است. اين رودخانه زهكش آب‌ هاي سطحي حوزۀ آبريز درياچه اروميه است. پل سرنق بر روي اين رودخانه در مسير جاده سرنق - سلماس قرار دارد. وقوع سيل با دوره بازگشت بالا و مخرب در نواحي همجوار رودخانه‌ها بخصوص در مجاورت مناطق مسكوني شهري و روستايي موجب به وجود آمدن خسارات جاني و مالي بسياري مي‌شود. ازاين‌رو بررسي رفتار هيدروليكي رودخانه‌ها از اهميت بسزايي برخوردار است. در مطالعه حاضر به بررسي حد بستر رودخانه زولا و پهنه سيل‌گير آن تحت تأثير سازه پل پرداخته شد. در اين راستا محدوده پل جاده سرنق با استفاده از مدل هيدروليكي HEC-RAS موردمطالعه قرار گرفت كه با استفاده از نقشه‌هاي توپوگرافي 1:2000 رودخانه زولا و نرم‌افزار ArcGIS و الحاقيه HEC-Geo RAS و نرم‌افزار HEC-RAS تحليل جريان با لحاظ دبي‌هاي با دوره بازگشت‌هاي 2، 5، 10، 25، 50 و 100 ساله انجام شد. بدين منظور دو حالت مد نظر قرار گرفته و بررسي گرديد؛ حالت اول مربوط به شبيه‌سازي جريان در حالت طبيعي بوده و در حالت دوم به شبيه‌سازي جريان با وجود پل‌ پرداخته شد. پل‌ها با توجه به شرايط منطقه براساس دبي با دوره بازگشت 25 ساله بررسي و با دبي سيلاب 100 ساله كنترل گرديد. همچنين ارزيابي حد بستر براي شرايط قبل از احداث پل‌ و شرايط كنوني انجام گرفته است. نتايج نشان داد با كاهش عرض رودخانه از حدود 225 متر به 32 متر در اثر احداث پل و كاهش سرعت به  0.38، پس‌زدگي جريان آب و رسوب‌گذاري در بالادست پل‌ و افزايش سرعت جريان به  5.17 و فرسايش و كف‌كني رودخانه پائين‌دست پل گرديده است كه جهت جلوگيري فرسايش در پائين‌دست پل مي‌بايست سازه تثبيت بستر اجرا گردد.