ارزيابي خطر لرزه‌اي منطقه بدخشان (شمال شرق افغانستان)

منطقه بدخشان، در شمال شرق افغانستان داراي زمين ‌شناسي پيچيده‌اي است. با استفاده از داده هاي كاتالوگ لرزه خيزي آسياي ميانه با بروز رساني (سال‌هاي 2011-1909) از سايت سازمان زمين ‌شناسي آمريكا از سال 2011-2021 كاتالوگي تهيه گرديد. با در نظر گرفتن آخرين زلزله با بزرگاي 7.2 در سال 2015 ضرايب b به بيشترين مقدار 1.0 و a به مقدار 7.9 در سطح و عمق محاسبه گرديد. افزايش مقادير عددي a,b در نيمه مركزي به‌طور كامل مشهود بوده است. نتايج حاكي از آن است روند حاضر، برخلاف راستاي گسل اصلي شمال بدخشان (جهت شمالي- جنوبي) است. بيشترين فراواني زلزله هاي ≥4 در عمق 70-150 كيلومتر، زلزله‌هاي ≥5 در عمق 300-150 كيلومتر و درنهايت زلزله هاي ≥6 در عمق 300-150 كيلومتر در راستاي شرقي غربي رخ مي‌دهد. اين منطقه دقيقاً برخورد صفحه دالان پامير به مركز بدخشان مي باشد. اين مهم نشان مي‌دهد در منتهي اليه دالان پامير از شرق به غرب گسيختگي‌هايي در عمق‌هاي 0-150 كيلومتر در حال ايجاد شدن هستند. دو روند شرقي-غربي و شرقي- جنوبي مشهود است. در خصوص زمين‌لرزه‌هاي كم‌عمق مربوط به 50 كيلومتر بالايي پوسته، سازوكار غالب از نوع نرمال است كه حكايت از كشش پوسته در اين بخش دارد. جهت نيروي كششي با توجه به سازوكار ژرفي زمين‌لرزه‌ها، در امتداد شرقي-غربي است. همين مسئله، موضوع برخورد قاره‌اي و سپس فرورانش به سمت جنوب بدخشان را بيشتر تأييد مي كند. نوآوري اين پژوهش شناسايي روندهاي لرزه‌اي است كه در منطقه موردمطالعه به‌ندرت تحقيق شده است و كاربرد آن براي شناسايي نواحي پرخطر جهت ساخت ‌و سازها مي باشد.