واكاوي جهاتِ بايستگيِ حمايت از اقليت‌ها در پرونده مدارس اقليت در آلباني: با اشاراتي به ديدگاه‌هاي اسلامي و نهج‌البلاغه

نظر مشورتي ديوان دائمي دادگستري بين‌المللي در قضيه مدارس اقليت در آلباني (6 آوريل 1935) مهم‌ترين نقطه‌عطفِ حمايت بين‌المللي از اقليت‌ها شمرده مي‌شود. هدف اين مقاله كه از رهگذر شيوه توصيفي-تحليلي و به‌صورت كتابخانه‌اي نگارش يافته، واكاوي جهات بايستگي حمايت از اقليت‌ها در پرتو اين نظر مشورتي و با اشاراتي به ديدگاه‌هاي اسلامي و نهج‌البلاغه است. ديوان دائمي در نظر مشورتي خود بر بايستگي تحقق برابري واقعي ميان اكثريت و اقليت، حفظ ويژگي‌هايِ هويتي گروه‌هاي اقليت و تأمين روابط دوستانه ميان اقليت و اكثريت جمعيت به‌منزله اهدافي درهم‌تنيده و ناگسستني تأكيد دارد. بر پايه اين ديدگاه، گذار از برابري شكلي به برابري ماهوي، پاسداشت چندگونگي فرهنگي و پاسداري از صلح و امنيت جهاني، جهاتي هستند كه چراييِ حمايت از حقوق اقليت‌ها در اين گفتمان را  موجه و بايستگي آن را روشن مي سازد. افزون بر اين، با عنايت به سرشت پيمان ذمه و نيز سيره پيامبر(ص) و امام علي(ع) و سخنان ايشان در نهج‌البلاغه، اسلام نيز كوشيده تا هم غيرمسلمانان بتوانند هويت و كيستيِ متمايز خود را حفظ كنند، هم جامعه اسلامي از بلاي درگيري و خشونت دور بماند و هم اهل ذمه شهروند دولت اسلامي گردند و از حقوق انساني برابر با ديگر اعضاي جامعه برخوردار شوند. بر پايه يافته هاي مقاله، در زمينه فلسفه حمايت از اقليت‌ها، ميان گفتمان حقوق بشري و انديشه هاي اسلامي هم خواني و هم سويي ولو نسبي وجود دارد.