معرفي «ادبيات تاريخي» به عنوان يكي از انواع ادبي فارسي (با تكيه بر تاريخ بلعمي، تاريخ بيهقي، تاريخ جهانگشاي جويني، تاريخ وصاف)

يكي از مـسائلي كـه ناقدان ادبي از قديم به‌ آن‌ توجه داشته‌اند تقسيم‌بندي آثار ادبي براساس انواع ادبي است. در تعاريف انواع ادبي، آثار را به گروه‌هاي مشخص طبقه‌بندي مي‌كنند. از اين طريق، به خوبي مـي توان ماهيّت آثار ادبي را شناخت، ارزش هر اثر ادبي را نسبت به سازگاري‌ آن‌ با‌ ويژگي‌هاي نوعيِ از پيش مقرر شده تعيين كرد، عـلل‌ و عوامل بروز و ظهور انواع را پي برد و نيرو يافتن يا ضعف و از بين رفتن آنها را در دوره هـ‌اي ادبي و تاريخي مختلف، بـررسي كـرد. متون ادب فارسي را نيز به انواع گوناگوني تقسيم كرده اند مانند: ادبيات حماسي، ادبيات تعليمي، ادبيات غنايي؛ البته محققان دربارۀ معرفي برخي از انواع ادبي ديگر هم، تحقيقات مستقلي انجام داده اند. در پژوهش‌هاي انجام شده، تاكنون تكليف متوني همچون تاريخ بلعمي، تاريخ بيهقي، تاريخ جهانگشاي جويني، تاريخ وصاف و آثاري از اين دست كه تمييز صبغۀ تاريخي آنها از رنگ و ارزش ادبيشان دشوار و حتي غير ممكن است، روشن نشده است و هيچ گاه اين متون به عنوان يك مجموعۀ واحد بررسي نشده اند تا هم ويژگي هاي كلي و مشتركشان بررسي شود و هم دسته بندي دقيقي از شاخه ها و زيرشاخه هاي گوناگون آن به عنوان «نوع ادبي مستقل» ارائه گردد. به نظر مي رسد به دليل وجود برخي ويژگي هاي مشترك بين متن هاي تاريخي و همچنين به دليل تمايزهاي اين متون با آثار ديگر انواع ادبي، مي توان آنها را يك نوع ادبي مستقل به حساب آورد و نام آن نوع را «ادبيات تاريخي» نهاد، هم چنين ويژگي هاي اين نوع ادبي جديد را مشخص كرد و تعريفي از آن ارائه داد.