معرفي نسخه خطي كليات ثاقب، مجموعه‌اي ناشناخته منسوب به شهاب ‌الدين ثاقب دهلوي خراساني

در گنجينه نسخ خطي كتابخانه ملي ملك، كليات اشعاري نزديك به چهارهزار و هشتصد و پنجاه بيت در قالب‌ها و موضوعات متنوع با كد دستيابي 6240 موجود است. اين نسخه كه در فهرست نسخ اين كتابخانه، يك بار با عنوان «كليات ثاقب» به محمدحسين ثاقب و بار ديگر با عنوان «ديوان ثاقب» به شهاب‌الدين ثاقب دهلوي نسبت داده شده است، به‌جز تخلص شعريِ «ثاقب» فاقد عنوان يا اطلاعات مستقيمي از احوال شاعر است. پژوهش حاضر ضمن معرفي اين نسخۀ خطي و اهميت سبكي آن، درپي پاسخ‌گويي به اين پرسش است كه «ثاقبِ» سراينده اين كليات، كدام‌يك از شاعران متعدد داراي اين تخلص است. مقالۀ حاضر به روش كتابخانه اي و سندپژوهي به واكاوي ويژگي‌هاي نسخه شناختي اثر پرداخته و سپس مهم‌ترين خصائص آن را به اختصار بيان كرده ‌است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي دهد كه توجه شاعر به سرودن داستان‌هايي با محتوا و موضوعات جديد، به‌ويژه داستان‌هاي عاشقانه هندي از ويژگي‌هاي بارز اين اثر است. همچنين، وجود برخي ابيات و الفاظ تركي، مدح فتحعلي‌شاه قاجار و مضامين فرهنگ هندي در متن اثر و بررسي شرح احوال شاعراني كه تخلص «ثاقب» داشته‌اند، به‌ويژه محمدحسين ثاقب و ثاقب دهلوي كه در فهرست نسخ خطي كتابخانۀ ملي ملك، كليات مورد بحث به آنها نسبت داده‌ شده است، احتمال انتساب اثر يادشده را به محمدحسين ثاقب منتفي مي‌سازد. باتوجه‌به شواهد موجود، تا زمان كشف دلايل و مدارك مستندتر، مي‌توان شهاب‌الدين ثاقب دهلوي را صاحب اين اثر دانست. نسخه شامل ديباچه، غزليات، رباعيات، مثنوي‌ها، قصايد، هزليات، چند مسمط و تركيب‌بند است. عشق وقوعي، بيان حكايات و مباحث تعليمي و اخلاقي، توصيف، مناظره، منقبت ائمه‌اطهار و مديحه مهم‌ترين موضوعات اثر را تشكيل مي‌دهد. تنوع قالب‌هاي شعري و نيز تازگي موضوع در مثنوي‌هاي داستاني درخور توجه است.