سالمندي موفق از ديدگاه سعدي

نظريه‌هاي گوناگوني دربارۀ دورۀ پاياني عمر آدمي ارائه‌ شده ‌است كه برجسته‌ترين آنها «سالمندي موفق» است. براساس اين نظريه دوران پيري مرحله‌اي از عمر انسان است كه رشد در آن ادامه دارد و درصورتي‌كه سالمند خصوصيات و ظرفيت‌هاي آن را بشناسد مي‌تواند با آرامش، در حوزۀ فردي و اجتماعي كنشگر باقي بماند. سعدي يكي از فرهنگ‌‌سازان جامعۀ ايراني است كه دورۀ سالمندي او با شكوفايي و خلاقيت همراه بوده و در آثار تعليمي و غنائي خود دربارۀ آن سخن گفته است. اين پژوهش خوانشي از آثار سعدي با روش توصيفي _ تحليلي و در نظر داشتن ديدگاه‌هاي متخصصان معاصر درخصوص سالمندي موفق است. بيشتر صاحب‌نظران حوزۀ سالمندي براساس رويكرد زيست‌شناختي، روان‌شناختي يا جامعه‌شناختي به تشريح ويژگي‌هاي سالمندي موفق پرداخته‌اند؛ اما سعدي با رويكرد اخلاقي و مبتني بر آموزه‌هاي ديني و تجربه‌هاي فردي تلاش كرده است تا تصويري از سالمندان موفق ارائه دهد. او با ايجاز و سادگي ضمن بيان ناتواني‌هاي جسماني پيران توانسته است راهكارهايي براي جبران آنچه انسان در دورۀ سالمندي از دست مي‌دهد، ارائه كند تا سالمندان با احساس آرامش بيشتري باقيماندۀ عمر را سپري كنند و در نقش‌هايي تازه متناسب با شرايط پيري در جامعه ظاهر شوند. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه مهم‌ترين ويژگي‌هاي سالمندان موفق ازنظر سعدي عبارت‌اند از: پذيرش واقعيت‌هاي دوران سالمندي، هوشمندانه زندگي‌كردن و مواجهۀ خردمندانه با امور، هدفمند زندگي‌كردن، معناگرايي و تعالي‌جويي، مرگ‌آگاهي واقع‌گرايانه، اميدواربودن، نقش‌آفريني اجتماعي، مهرورزي، كسب نيك‌نامي و توجه به ‌سلامت جسم و جان.