شيمي كاني پيروكسن در زينوليت‌هاي سنگ‌هاي آتشفشاني شبه‌جزيره اسلامي (آتشفشان ساراي): شواهدي از ژئوترموبارومتري و محيط تكتونيكي تشكيل آنها

سنگ ‌هاي آتشفشاني اولتراپتاسيك شبه جزيره اسلامي (آتشفشان ساراي) در شمال غرب كمربند ماگمايي اروميه- دختر واقع شده اند. گدازه هاي فونوليتي حاوي زينوليت، بخش قابل ملاحظه اي از سنگ هاي آتشفشاني ناحيه را دربرمي گيرند. انواع زينوليت در اين سنگ ها به دو گروه زينوليت هايي با تركيب معادل بازالت و تراكي آندزيت قابل تقسيم اند. فنوليت ها و هر دو نوع زينوليت، غني شدگيLREE  و الگوي كمابيش مسطحHREE  در كنار بي هنجاري منفي Nb، Ta، Eu و Ti و بي هنجاري مثبت Rb، Ba، Th و  K نشان مي دهند. اين نمونه ها همگي ماهيت كالك آلكالن پتاسيم بالا دارند و در يك محيط كمان آتشفشاني پس از برخورد شكل گرفته اند. كلينوپيروكسن هاي فنوليت هاي ميزبان در فشار متوسط تا بالا (6 تا 15 كيلوبار) و دماي 1200 تا 1300 درجه سانتي گراد متبلور شده اند در حالي كه كلينوپيروكسن ها در زينوليت هاي بازالتي در فشار 2 تا 5 كيلوبار، دماي 1100 تا 1150 درجه سانتي گراد و در زينوليت هاي تراكي آندزيتي در فشار 6 تا 10 كيلوبار و دماي 1150 تا 1200 درجه سانتي گراد متبلور شده اند. به عبارتي دما و فشار تبلور ديوپسيد در زينوليت ها كمتر از سنگ ميزبان فنوليتي آنها است و لذا با توجه به عدم وجود شواهدي چون ذوب شدگي، انحلال، حضور زينوكريست و يا تجمع ريزبلور ها در مرز كاني ها و محل تماس زينوليت و ماگماي ميزبان، به نظر مي رسد كه زينوليت ها در مسير صعود ماگما، از ديواره ها جدا و توسط ماگما به سطح منتقل شده باشند.