تعيين كيفيت آب رودخانه تجن (شهرستان ساري) به منظور انتخاب ايستگاه رهاسازي بچه ماهيان اقتصادي درياي خزر (سال 1401)

در سطح جهان، رودخانه‌ها تحت تنش انساني فوق‌العاده ناشي از تكه‌تكه شدن جريان، تغييرات كاربري اراضي و مقررات قرار دارند كه موجب كاهش كيفيت آب  شده است. مروري بر مطالعات يكپارچگي نشان ميدهد كه سيستم هاي آب جاري تا حد زيادي به ويژگي ديناميكي طبيعي آنها بستگي دارد كه به نوبه خود در حفظ زيستگاه نقش دارد. در اين مطالعه عوامل فيزيكي و شيميايي آب رودخانه تجن كه زيستگاه ماهيان مختلف بوده و رهاسازي برخي ماهيان اقتصادي درياي خزر در آن صورت مي‌گيرد، در 7 ايستگاه طي سال 1401 مورد بررسي قرار گرفت. آناليز پارامترهاي فيزيكي و شيميايي آب براساس روش هاي استاندارد اندازه گيري گرديد. تغييرات دماي آب، pH، هدايت الكتريكي، كل موادجامد معلق، كدورت، اكسيژن محلول، اكسيژن خواهي بيوشيميايي، اكسيژن‌خواهي شيميايي، آمونيم، نيتريت، نيترات، فسفات، شاخص كيفيت آب و شاخص جامع آلودگي به ترتيب برابر 00/32-50/14 درجه سانتي‌گراد، 48/6-24/12، 10020-562 ميكروزيمنس بر سانتي‌متر، 71/185-35/2 ميگروگرم بر ليتر، 0/328-8/1 NTU، 11/14-01/1، 05/16-58/0، 21/50-39/2، 028/1-020/0، 771/0-005/0، 56/58-49/0، 610/1-010/0 ميلي گرم بر ليتر، 0/75-0/17 و 33/7-20/1 ثبت شد. براساس آزمون تحليل مولفه اصلي متغيرهاي اكسيژن خواهي بيوشيميايي، نيتريت، نيترات و فسفات در مولفه اول بوده كه داراي اهميت بيشتري در رودخانه تجن مي باشند. همچنين براساس آزمون رگرسيون گام به گام در ميان 11 پارامتر شاخص كيفيت آب موثرترين متغيرها، اكسيژن خواهي بيوشيميايي، كدورت و فسفات تعيين شد. همچنين، براساس شاخص جامع آلودگي كيفيت آب اين رودخانه به متغيرهاي فسفركل، فسفات و نيتريت وابسته بوده است. در نهايت براساس پارامترهاي فيزيكي، شيميايي و همچنين شاخص‌هاي مختلف كاربري آب رودخانه تجن براي زيست ماهيان و بچه ماهيان مناسب و مطلوب نيست. براساس شاخص‌هاي مختلف، ايستگاه يك (در آزمون كلاستر ايستگاه‌ها در گروه مجزا قرار گرفت) در مقايسه با ساير ايستگاه ها داراي شرايط مناسب‌تري جهت رهاسازي بچه ماهيان بوده است.