ارزيابي كيفي سرشاخه‌هاي اصلي رودخانه تجن با استفاده از بزرگ بي‌مهرگان كفزي

به منظور بررسي شاخص‌هاي جمعيتي بزرگ بي‌مهرگان كفزي و ارزيابي كيفيت آب، نمونه‌برداري از بزرگ بي‌مهرگان كفزي با استفاده از نمونه‌بردار سوربر سمپلر (30/5×30/5 سانتي‌متر و چشمه تور 360 ميكرون) به صورت ماهانه از تير ماه 1392 تا خرداد ماه 1393 و با سه تكرار در سرشاخه‌هاي اصلي رودخانه تجن انجام شد. بدين منظور به ترتيب 6 ايستگاه در مناطق شيرين‌رود (ايستگاه 1)، كرچا (ايستگاه 2)، سرخ وليك (ايستگاه 3)، گلورد (ايستگاه 4)، زارم‌رود (ايستگاه 5) و كانال اصلي رودخانه تجن در منطقه دروپي (ايستگاه 6) انتحاب شدند. طي مدت نمونه‌برداري از ايستگاه‌هاي مختلف به طور كلي 39420 بزرگ بي‌مهره كفزي جداسازي، شناسايي و شمارش گرديد كه متعلق به 4 شاخه، 4 رده، 13 راسته و 43 خانواده و 46 جنس بودند. نتايج پارامترهاي فيزيكوشيميايي آب نشان داد كليه پارامترها به غير از pH تفاوت معني‌داري را در ايستگاه‌هاي مختلف داشتند (0/05 P). نتايج تمامي شاخص‌هاي جمعيتي (شاخص‌هاي شانن- وينر، سيمپسون، مارگالف، غناي EPT، نسبت EPT/CHIR و شاخص يكنواختي پيلو) نشان داد، ايستگاه 1 بالاترين و ايستگاه 4 پايين‌ترين ميزان تنوع و غناي گونه‌اي را در بين ساير ايستگاه‌ها داشتند. شاخص زيستي هيلسنهوف براي ايستگاه 1 كم ترين (3/16) و براي ايستگاه 4 بيش ترين (5/47) بود و براي شاخص ASPT ايستگاه 1 بيش ترين (6/36) و براي ايستگاه 4 كم ترين مقدار (3/81) را بين ايستگاه‌ها نشان داد. ايستگاه 1 بر اساس شاخص زيستي ASPT در دسته تميز و ايستگاه‌هاي 3، 5 و 6 در دسته با آلودگي متوسط و ايستگاه‌هاي 2 و 4 در دسته با آلودگي شديد طبقه بندي شدند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه جنس سنگ بستر، برداشت بيش از حد آب براي مصارف كشاورزي، ورود پساب كشاورزي، دامپروري و آبزي‌پروري به رودخانه مهم ترين عوامل تاثيرگذار در وضعيت كيفي آب هستند.