تأثير وابسته به غلظت نانوذرات اكسيد مس بر تنش اسمزي و تنش اكسيداتيو ناشي از كم‌آبي در رازيانه (Foeniculum vulgare Mill)

با توجه به مشكل كم‌آبي در كشور، يافتن شيوه‌هاي نوين براي غلبه بر آثار نامطلوب تنش خشكي بر گياهان ضروري است. بنابراين در پژوهش حاضر، آزمايشي گلداني براي ارزيابي تأثير فواصل آبياري در سه سطح (فواصل آبياري 1، 2 و 3 روزه) و پنج سطح نانوذرات اكسيد مس (0، 2.5، 5، 10 و 20 ميلي‌گرم بر ليتر) بر روي گياه رازيانه در گلخانه انجام شد. نتايج نشان داد با افزايش فواصل آبياري، وزن تر و خشك گياه، محتواي كلروفيل كل و كاروتنوئيدها و محتواي نسبي آب كاهش و پراكسيداسيون ليپيدي، ميزان پرولين و فعاليت آنزيم‌هاي آنتي-اكسيداني كاتالاز و آسكوربات پراكسيداز افزايش يافت. محلول‌پاشي برگي با نانوذرات اكسيد مس، همه صفات فوق را در يك الگوي وابسته به غلظت تحت تأثير قرار داد. محلول‌پاشي برگي با نانوذرات اكسيد مس تا غلظت 10 ميلي‌گرم بر ليتر، سبب بهبود رشد گياه، محتواي رنگدانه‌هاي فتوسنتزي، محتواي نسبي آب و تجمع پرولين شد و سطح پراكسيداسيون ليپيدي را با افزايش فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان، كاهش داد. در مقابل غلظت 20 ميلي‌گرم بر ليتر نانوذرات اكسيد مس سبب كاهش رشد، محتواي رنگدانه‌هاي فتوسنتزي و محتواي نسبي آب شد و بطور معني‌داري پراكسيداسيون ليپيدي را هم در شرايط تنش و هم در شرايط نرمال افزايش داد كه اين نشان دهنده آن است كه غلظت بالاي نانو-ذرات اكسيد مس خود براي گياهان تنش‌زا بوده است. بنابر اين غلظت كم نانوذرات اكسيد مس تنش اسمزي و اكسيداتيو ناشي از تنش كم-آبي را تعديل كرد، امّا كاربرد غلظت زياد نانوذرات اكسيد مس در كشت رازيانه توصيه نمي‌شود.