تبيين الگوي مديريت محله‌اي با استفاده از نظريه حكمروايي خوب شهري (مطالعه موردي: كلانشهر تبريز)

امروزه با گسترش شهرنشيني،‌ چالش‌‌ها و مسائل متعددي ظهور پيدا كرده‌‌است؛ به طوري‌‌كه‌ ديگر برنامه‌‌ريزي متمركز و از بالا به پايين در عرصه مديريت شهري كارايي لازم را ندارد. در اين راستا،‌ از مهم‌‌ترين رويكردهاي توسعه شهري جهت ايجاد شهري زيست‌‌پذير و همه‌‌شمول،‌ توجه به واحد پايه و اساسي برنامه‌‌ر‌‌يزي شهري،‌ يعني مفهوم محله و مديريت محله‌‌اي، مورد توجه قرار گرفته است. محله داراي ابعاد سه گانه برنامه‌‌ريزي كالبدي، آرايش اجتماعي و شيوه حكمروايي است. در اين بين،‌ با توجه به بُعد سوم، بررسي و نيازهاي زمينه‌‌اي و بسترساز جهت تبيين الگوي محله- محور از اهميت اساسي برخوردار است. بر اين اساس،‌ هدف پژوهش حاضر، تبيين الگوي مديريت محله‌‌اي در حكمروايي شهري با اتخاذ رويكرد تبييني- اكتشافي در كلانشهر تبريز مي‌‌باشد. روش تحقيق اين پژوهش مبتني بر حداقل مربعات جزئي است. اين روش به عنوان نسل دوم روش‌‌هاي مدل‌‌يابي معادلات ساختاري، يك روش ناپارامتريك است كه براي اعتبارسنجي يك مدل با بررسي همزمان نقش متغيرهاي و آشكار استفاده مي‌‌شود. بدين منظور،‌ از نرم‌‌افزارSmartPLS 4  و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. همچنين آزمون پايايي و ضريب آلفاي كرونباخ و پايايي تركيبي، روايي و ميانگين واريانس استخراج شده در هر مؤلفه نيز مورد بررسي قرار گرفته كه مقادير آن نشان از آزمون پايايي و روايي مطلوب مي‌‌باشد. نمونه آماري اين پژوهش نيز بر اساس تعداد جمعيت كلانشهر تبريز در آخرين سرشماري سال 1395، 163096 نفر بوده كه با استفاده از فرمول كوكران 384 نفر محاسبه گرديد. يافته‌‌هاي اين پژوهش نشانگر اين است كه در بين عوامل از نظر شاخص اندازه اثر، «ساختار جامعه شبكه‌‌اي» با مقدار شاخص 254/5 در رتبه اول و «حكمروايي شهري»، «سياست‌‌گذاري‌‌هاي جامعه شبكه‌‌اي»، «سرمايه اجتماعي» و «ظرفيت حكمروايي» به ترتيب با مقادير 2/873، 2/630، 2/555 و 1/695 در رتبه‌‌هاي بعدي قرار دارند و از نظر شاخص ضريب مسير، «حكمروايي شهري» با ضريب مسير 0/288 در رتبه اول و «ساختار جامعه شبكه‌‌اي»، «سياست‌‌گذاري‌‌هاي جامعه شبكه‌‌اي»، «سرمايه اجتماعي» و «ظرفيت حكمروايي» به ترتيب با مقادير 0/268، 0/228، 0/204 و 0/181 در رتبه‌‌هاي بعدي قرار دارد. نتايج تحقيق بيانگر اين امر است كه در تبيين عوامل مؤثر در راستاي تحقق الگوي مديريت محله‌‌اي،‌ توجه به ساختار جامعه شبكه‌‌اي و توجه به سه ويژگي آن يعني تمركززدايي، مجازي‌‌سازي و هوشمندسازي و آزادي انجام فعاليت‌‌ها نقش اساسي دارد.