خوانشي قوم‌شناختي از داستان الربه‌ الحجريه‌ اثر ابراهيم الكَوني

ابراهيم الكَوني، داستان‌نويس ليبي‌تبار، آفرينندۀ آثاري است كه در آن‌ها صحراي بزرگ آفريقا و طوارقِ باشنده در آن نقش‌آفرين‌اند. اين ويژگي سبب‌ شده كه در داستان‌هاي او بتوان داده‌هاي بسياري را دربارۀ زيست‌بوم جغرافيايي و فرهنگي طوارق يافت. داستان با تك‌نگاريِ قوم‌شناختي تفاوت‌هايي دارد. مهم‌ترين تفاوت ريشه داشتنِ اين در واقعيت و آن در عالم خيال است ولي آنچه كه موجب مي‌شود داستاني را داراي ارزش قوم‌شناختي بدانيم گذر داستان از غربال واقعيت است. آثار الكَوني برآمده از خيال‌اند، ولي در زمين واقعيت ريشه دارند و اين سبب مي‌شود كه مثلا اگر از ازدواج «بوخا» و «تامدّورت» سخن مي‌گويد تصويري از باورها و آيين‌هاي درپيوند با سنت ازدواج را نزد طوارق ترسيم كند و بررسي اين تصوير به شناخت درست طوارق كمك شاياني مي‌كند. نگارنده در پژوهش پيش‌رو داستان الربـه‌ الحـجريه‌ را با رويــكرد انسان‌شناسي ادبي كاويده و يافته‌هاي مرتبط با حيات فرهنگي طوارق را در سه عنوان بررسي كرده است: توتم و شكار آييني، ازدواج و آيين تشرف، زايش ايزدبانو از اسطوره تا جادو. يافته‌ها نشان مي‌دهند كه مي‌توان الكَوني را قوم‌نگارِ طوارق دانست و اين‌ جاست كه سويۀ تازۀ پيوند ميان ادبيات (داستان‌نويسي) و انسان‌شناسي كه قوم‌شناسي شاخه‌اي از آن است روشن مي‌شود.