روش‌شناسي خواجه نصير طوسي و علامه حلي در مسئلهٔ خدا

بررسي مباني فكري و جايگاه فلسفه و كلام در مفهوم‌سازي خدا نزد فيلسوفان و متكلمان، رويكرد آن‌ها را در خصوص مسئلهٔ خدا روشن مي‌سازد. مسئلۀ خدا در ديدگاه خواجه نصير و علامه حلي، دو متكلم «حله»، باتوجه‌به مباني فكري و فلسفي‌-كلامي آن‌ها و جايگاه فلسفه و كلام در مفهوم‌سازي خدا نزد آن‌ها چگونه بررسي مي‌‎شود؟ رويكرد آن‌ها به مسئلۀ خدا تا چه ميزان به هم تحويل‌پذير است و تا چه حدي از هم فاصله مي‌گيرند؟ در اين نوشتار، به بررسي اين مسئله از دو ساحت صوري و روشي-محتوايي مي‌پردازيم. در ساحت صوري، به بحث دربارۀ نحوۀ چينش مطالب در آثار آن‌ها باتوجه‌به مباني فلسفي‌كلامي آن‌ها و تلقي‌اي كه از اين رهگذر از خدا دارند و در ساحت روشي‌محتوايي، به بحث در روش شناخت و اثبات خدا و تبيين صفات (توأمان روش و محتوا) به مسئلهٔ خدا و مفهوم خدا نزد آن‌ها مي‌پردازيم كه خواجه به خدايي فلسفي معتقد است و علامه حلي با نگاهي درون‌ديني‌تر، خدايي ديني- فلسفي را مطرح مي‌كند. در ساحت محتوايي، در روش اثبات وجود خدا در مفهوم‌سازي خدا، نظر آن‌ها هم‌پوشاني دارد و در ساختار صوري و بحث شناخت خدا، بنابر مباني فكري آن‌ها تفاوت‌هايي دارند.