استفاده از اطلاعات كمكي در كاهش تعداد چاه‌هاي نمونه‌برداري سطح آب زيرزميني

احداث چاه‌هاي پيزومتري متعدد، نگه‌داري و پايش ساليانه‌ ي آن‌ها به ‌دليل مشكلاتي مالي، زماني و فني همواره با محدوديت‌هايي روبرو بوده ‌است. تعيين ارزش نسبي چاه ‌هاي موجود و در نتيجه كاهش ابعاد شبكه‌ ي پايش آب زيرزميني در مديريت مالي شبكه تأثير مستقيم دارد. هدف اصلي اين تحقيق استفاده از اطلاعات كمكيِ موجود در شبكه‌ ي پايش كيفي آب زيرزميني به‌منظور كاهش تعداد چاه‌هاي پيزومتريِ شبكه ‌ي پايش سطح آب زيرزميني دشت تبريز مي‌باشد. در اين مطالعه با رويكردي نوين از روش كوكريجينگ براي لحاظ اطلاعات كمكي در تئوري جك نايف استفاده مي‌ شود. بر اساس تئوري نمونه‌ برداري جك نايف درصورتي كه مقادير چاه‌ها با داده هاي جانبي و كمكي قابل برآورد باشد، آن چاه قابل حذف مي باشد. براي اجراي تحقيق ابتدا ضريب همبستگي بين سطح آب زيرزميني و داده‌ هاي شبكه‌ ي پايش كيفي محاسبه و در ادامه تئوري جك نايف و كوكريجينگ براي تعيين ارزش نسبي چاه‌ ها پياده سازي شد. در نهايت مقايسه‌ ي نتايج با روش وزن دهي ‌معكوس‌ فاصله (IDW) و كريجينگ ‌عمومي صورت گرفت. در اين تحقيق از مقادير كلر آب زيرزميني به دليل ضريب همبستگي 0/61- در رويكرد پيشنهادي استفاده شد. نتايج نشان داد اگرچه كوكريجينگ با روش IDW و كريجينگ عمومي در تئوري جك نايف داراي شباهتي بيش از 65% است، اما تغيير روش درون‌يابي منجر به تغيير ارزش چاه ‌ها مي‌شود. در رويكرد پيشنهادي بر اساس كوكريجينگ به علت مقدار RMSE كمتر در پهنه‌ بندي سطح جديد و افزايش دقت برآورد در چاه‌هاي حذف‌شده عملكرد بهتري ارائه مي‌‌دهد. بر اين اساس %22 از چاه‌هاي دشت تبريز قابل حذف از چرخه ‌ي نمونه ‌برداري مي ‌باشند. لذا استفاده از اطلاعات كمكي ضمن افزايش دقت درون‌يابي سطح آب زيرزميني منجر به كاهش تعداد نمونه ‌برداري‌ ها و صرفه‌ جويي اقتصادي مي ‌شود.