مدلسازي اثرات آلاينده ذرات معلق بر روي افراد به كمك يك مدل پوياي مكاني- زماني و GIS

در ميان آلاينده‌هاي مختلف هواي شهر تهران، آلاينده ذرات معلق با قطر كمتر از 2.5 ميكرون يكي از مهمترين آلاينده‌هاي هوا محسوب مي‌شود كه از طريق احتراق سوخت ايجاد شده و مي تواند سبب ايجاد انواع بيماري‌ها و افزايش مرگ و مير افراد شود. با توجه به اهميت موضوع تاكنون تحقيقات مختلفي در خصوص اثرات آلاينده PM2.5 انجام پذيرفته كه اغلب آن‌ها به بررسي صرفاً آماري و اپيدميولوژيكي اثرات پرداخته‌اند. در اين مطالعه هدف، بررسي و نمايش اثر غلظت آلاينده PM2.5 به كمك مدلسازي عامل مبنا مي‌باشد كه در اينجا اثر آلودگي بر روي يك خودرو به عنوان عامل حركت‌كننده و نمايش اثرات آلودگي به صورت تغيير رنگ بر روي آن، مدنظر قرار گرفته‌است. به همين منظور ابتدا نقشه پراكنش آلاينده PM2.5 براي دور روز كه داراي شدت آلايندگي مختلف بودند، در محيط نرم افزار ArcGIS تهيه شد. براي انجام اين كار از اطلاعات مربوط به غلظت آلودگي روزهاي 3 دي و 11 دي ماه سال گذشته استفاده شده و از روش درونيابي IDW براي درونيابي و تهيه نقشه پراكندگي استفاده شد. پس از آن از داده‌هاي بدست‌آمده غلظت آلودگي و همچنين تلفيق آن با موقعيت خيابان‌ها و ميادين منطقه مورد مطالعه محيط حركت عامل در نرم افزار Netlogo ساخته شده و محيط مربوطه فرخواني شد. با تعيين مبداً و مقصد، مسير و ميزان سرعت حركت خودرو، مدل براي دو روز 3 دي و 11 دي ماه اجرا شد. نتايج اجراي مدل نشان داد كه به دليل شدت آلودگي بالاتر در روز 11 دي، اثر غلظت آلودگي بر روي عامل بسيار بيشتر از روز 3 دي بوده‌است. با اجراي مدل در روز 11دي مقدار اثر آلودگي در مدت زمان كوتاهي به اعداد بالاي 100 كه محدوده ناسالم براي گروه‌هاي حساس است رسيد كه اين ميزان غلظت مطابق شاخص AQI سبب ايجاد مشكلات جدي تنفسي بر روي سالمندان و كودكان مي‌شود.