ورود نقش مايۀ طاووس به هنر زرتشتي‌ دوزي

زرتشتيان ايران، كهن ترين بوميان ايران محسوب مي‌شوند. اينان پس از حمله اعراب به ايران مدتي را در خراسان زندگي مي‌كردند و سپس به يزد و كرمان رفتند. اما عدّۀ ديگري از ايشان به هندوستان كوچيدند. دورۀ قاجار كه همزمان با زايش هنر زرتشتي‌دوزي است، زرتشتيان هندوستان كه اغلب تجار پارچه بودند، به ايران آمدند و به زرتشتيان ايران كمك هاي بسياري نمودند. ارتباط زرتشتيان ايران و هند، مسبب انتقال الگوهاي فرهنگي و هنري بسياري شد. چنانكه برخي از تجار هندي با بانوان زرتشتي ايران ازدواج كردند و براي همسرانشان از طاووس (پرنده-اي كه بومي ايران نيست) و زيبايي آن توصيف كردند. تصوير ذهني بانوان زرتشتي از اين پرنده، باعث به وجود آمد اشكال مختلفي از طاووس در هنر زرتشتي دوزي شد. طاووس، در هنر عصر ساساني داراي اهميت بسيار بود و يادآور الهۀ آناهيتا در آيين زرتشتي است. تكرار اين نقشمايه به صورت نمادين در البسۀ بانوان هنرمند زرتشتي به نوعي احياي تفكرات ديني ايشان است.در اين نوشتار، تلاش شده است تا هنر زرتشتي دوزي كه هنر بومي ايران است، در زادگاه خود مورد مطالعه قرار گيرد و به دلايل به وجود آمدن نقش مايۀ طاووس در اين هنربررسي شود. با توجه به اينكه تمام نقش مايه هاي هنر زرتشتي دوزي با الهام از طبيعت ايران است، مهم ترين سؤال اين پژوهش شكل مي گيرد كه چرا عكس طاووس به اشكال مختلف (بي شباهت به طاووس طبيعي/رئال) به اين هنر وارد شده است؟