چوپان: روابط بين چوپان و مالكان در شمال خراسان

بي‌شك مهم‌ترين وظيفه در دامداري سنتي بر عهده چوپان است،زيرا بدون چوپان دامداري سنتي امكان ندارد. در سال‌هاي اخير چوپان و به‌ويژه چوپان خوب ناياب شده است و به همين علت دامداري با مشكلاتي اساسي روبروست. نگارنده دامداراني را مي‌شناسد كه به علت كمبود چوپان، دامداري را رها كرده‌اند. كساني كه با دامداري سروكار ندارند تصور مي‌كنند كه هركس مي‌تواند كار چوپان را بر عهده بگيرد و يا هر دامداري چوپان است؛ درحالي‌كه ممكن است كسي جزو عشاير باشد و ۵۰ سال هم دامداري كرده باشد ولي «چوپاني» نداند؛چرا كه چوپاني كاري ست تخصصي. وقتي چوپان ناوارد گله را هدايت كند، گوسفندمرگي،گرگ زدگي،كاهش كيفي و كمي شير،روغن،پشم و پوست،گوشت و تخريب مرتع حتمي است.در دامداري سنتي چوپان نقش اجتماعي مهمي بر عهده دارد؛او واسطه‌العقد افراد محله (ملّه- مال-بينه) است. به‌طور سنتي چوپان يك ساله گرفته مي‌شود. درست در موقع تشكيل گله و محله چوپان استخدام مي‌شود و همه افراد محله مي‌بايست مزد چوپان را به نسبت تعداد دام‌هايشان بپردازند. در اين مقاله سعي شده است به مهم‌ترين تحول ايجادشده در روابط بين چوپان و مالكان گوسفندان، كه پولي شدن مزد چوپان است، پرداخته شود .