تحليل و طبقه بندي موضوعي انواع نقش در سوزن دوزي بلوچ براساس اسلوب هنرهاي سنتي

سوزن‌دوزي بلوچ، صورت برجسته‌اي از هنرهاي سنتي است كه با استان سيستان و بلوچستان، به‌ويژه نواحي سرحد و مكران تناسب پيدا مي‌كند. هدف اين مقاله، طبقه‌بندي نقوش اصيل و پركاربرد در بلوچي‌دوزي جهت دستيافتن به معاني نمادين آنهاست. بدين قياس پرسش آن است: چگونه مي‌توان با نظر به اسلوب هنرهاي سنتي، نسبت به تحليل و طبقه‌بندي موضوعي نقش در سوزن‌دوزي بلوچ اقدام نمود؟ با اين نگاه، پژوهش پيش‌رو به شيوة توصيفي ـ تحليلي و با نظر به اطلاعات ميداني (مبتني بر مشاهده و مصاحبه) و البته مطالعات اسنادي (فيش‌برداري و تصويرخواني) به شيوة نمونه‌گيري احتمالي از نقوش سوزن‌دوزي بلوچ شكل گرفت و تحليل داده‌ها بر مبناي طبقه‌بندي موضوعيِ برآمده از اسلوب هنرهاي سنتي دنبال شد. نتيجة پژوهش در چهل و چهار نقش نشان داد: نقوش سوزن‌دوزي بلوچ بر مبناي طبقه بندي موضوعي هنرهاي سنتي ايران قابل تقسيم هستند. نقوشي كه در عين حال كه اغلب به صورت تجريدي و با اشكال شكسته و هندسي تصوير مي‌شوند، بر صور و اجزاء انساني، جانوري، گياهي و جمادي همچون زيورآلات، اشياء مصرفي زندگي و مكان‌ها دلالت مي‌كنند و واقعيت زندگي مردم بلوچ، اعتقادات و باورهاي ايشان را به تصوير درمي‌آورند.