اثربخشي واقعيت‌درماني گروهي همراه با آموزه‌هاي اسلامي بر كاهش جبرگرايي و علائم افسردگي و افزايش بهزيستي روان‌شناختي در افراد افسرده

سابقه و هدف: امروزه افسردگي يكي از شايع ترين اختلالات روان‌شناسي و معضل عمومي زندگي بشر محسوب مي گردد و تقريباً در همه كشورها و فرهنگ ها ديده مي شود. با توجه به تأكيد پژوهش‌هاي جديد بر استفاده از عامل‌هاي فرهنگي - اعتقادي، در فرهنگ ايراني - اسلامي ما مي‌توان براي درمان اختلال افسردگي در كنار اصول علمي واقعيت‌درماني از آموزه‌هاي اسلامي هم كمك گرفت. ازاين‌رو، هدف پژوهش حاضر تعيين اثربخشي واقعيت‌درماني گروهي همراه با آموزه‌هاي اسلامي بر كاهش علائم افسردگي، اعتقادات جبرگرايي و افزايش بهزيستي روان‌شناختي در زنان افسرده بوده است.  روش كار: اين پژوهش به‌شيوۀ نيمه‌آزمايشي و به‌صورت پيش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه كنترل و دورۀ پيگيري 40 روزه صورت گرفته است. جامعۀ آماري زنان افسرده‌ مراجعه كننده به درمانگاه نداي آرامش روان تهران در تابستان سال 1400 بودند كه از ميان آنان 32 نفر به‌روش نمونه‌گيري هدفمند نمونۀ پژوهش انتخاب شدند و به‌صورت تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل (هر گروه 16 نفر) جايگذاري شدند. جهت جمع‌آوري اطلاعات از پرسش‌نامۀ افسردگي بك و همكاران، مقياس بهزيستي روان‌شناختي ريف و كيز و مقياس ارادۀ آزاد و جبرگرايي پالهاس و مارجسون استفاده شد و افراد گروه آزمايش به‌مدت هشت جلسۀ ۹۰ دقيقه‌اي در جلسات واقعيت‌درماني گروهي همراه با آموزه‌هاي اسلامي شركت كردند. داده‌هاي به‌دست‌آمده با روش تحليل كوواريانس چندمتغيّره تجزيه ‌و تحليل شد. در اين پژوهش همۀ موارد اخلاقي رعايت شده است و مؤلفان تضاد منافعي گزارش نكرده‌اند. يافته‌ها: نتايج نشان داد واقعيت‌درماني گروهي همراه با آموزه‌هاي اسلامي بر كاهش علائم افسردگي و جبرگرايي و افزايش بهزيستي روان‌شناختي تأثير معناداري داشت (0.05 P). مقدار اين تأثير با توجه به مجذور نسبي اتا (اندازۀ اثر) در دورۀ پيگيري بدين صورت بود كه 42% تغييرات ارادۀ آزاد، 60% تغييرات افسردگي، 26% تغييرات پذيرش خود، 30% تغييرات ارتباط مثبت، 29% تغييرات استقلال و 28% تغييرات تسلط بر محيط در مرحلۀ پس آزمون از تفاوت گروه‌هاي آزمون و كنترل ناشي مي‌شد. نتيجه‌گيري: يافته‌ها نشان مي‌دهد كه واقعيت درماني گروهي همراه با آموزه‌هاي اسلامي مي تواند براي بهبود علائم افسردگي، كاهش جبرگرايي و افزايش بهزيستي روان شناختي افراد افسرده مؤثر باشد.