تأثير كيفيت بذر و كاربرد اسيد الاژيك بر عملكرد دانه و صفات فنولوژيكي سويا

سابقه و هدف:اسيد الاژيك يك تركيب پلي‌فنول طبيعي است و غلظت‌هاي مختلف و نحوه استفاده آن موجب واكنش‌هاي مختلفي در گياهان مي‌شود. اين پژوهش به‌منظور بررسي اثر اسيد الاژيك و كيفيت بذر بر مراحل فنولوژيك و عملكرد دانه سويا انجام شد.مواد و روش‌هاآزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال‌هاي زراعي 1398 و 1399 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي شاهرود طراحي و اجرا گرديد. در اين آزمايش كيفيت اوليه بذر در دو سطح (بذرهاي نرمال و بذرهاي فرسوده) و اسيد الاژيك در چهار سطح (صفر، پرايمينگ، محلول‌پاشي و كاربرد توأم پرايمينگ و محلول‌پاشي با غلظت 50 ميلي‌گرم در ليتر) در نظر گرفته شد. جهت اعمال فرسودگي از آزمون پيري تسريع شده استفاده شد و براي اين كار، بذرها به‌مدت 72 ساعت در دماي 41 درجه سانتي‌گراد و رطوبت نسبي 95 درصد قرار گرفتند. پرايمينگ بذرها با غلظت 50 ميلي‌گرم در ليتر اسيد الاژيك با رعايت اصول هوادهي بذر به مدت شش ساعت انجام شد. تيمار محلول‌پاشي نيز صبح زود و هنگام آغاز گلدهي (R1) و در شرايط مساعد محيطي انجام شد.يافته‌هانتايج نشان داد كه پيري تسريع شده در سال اول و دوم آزمايش به‌ترتيب موجب كاهش صفت درصد سبز شدن گياهچه در مزرعه به ميزان 30.93 و 29.93 درصد نسبت به شاهد شد. در سال اول و دوم آزمايش پرايمينگ بذرهاي نرمال با اسيد الاژيك موجب افزايش درصد سبزشدن مزرعه به‌ترتيب به ميزان 16.33 و 12.67 درصد شد. درصد سبز شدن مزرعه در سال اول و دوم آزمايش در بذرهاي فرسوده‌اي كه با اسيد الاژيك پرايمينگ شده بودند، به‌ترتيب 14.33 و 8.33 درصد نسبت به شاهد ارتقا يافت. پيري تسريع شده موجب كاهش معني‌دار سرعت سبز شدن به‌ميزان 37.66 درصد نسبت به شاهد شد. درصد سبز شدن گياهچه در بذرهايي كه با اسيد الاژيك پرايمينگ شده بودند، به ميزان 18.75 درصد نسبت به عدم كاربرد اين ماده افزايش يافت.در اين آزمايش، اعمال پيري تسريع شده موجب تأخير در بروز صفات فنولوژيكي در گياه سويا شد. استفاده از اسيد الاژيك به‌صورت پرايمينگ و كاربرد توأم پرايمينگ و محلول‌پاشي توانست سرعت وقوع صفات فنولوژيكي را تا سطح معني‌داري افزايش دهد. اعمال پيري تسريع شده در سال اول و دوم آزمايش به‌ترتيب موجب كاهش 25.85 و 28.78 درصدي عملكرد دانه شد. استفاده از اسيد الاژيك به‌صورت پرايمينگ، محلول‌پاشي و كاربرد توأم پرايمينگ و محلول‌پاشي به‌ترتيب موجب افزايش 23.59 ، 23.23 و 55.48 درصدي عملكرد دانه نسبت به شاهد شد. كلمات كليدي: