بررسي اثر تاريخ كشت و كودهاي زيستي بر عملكرد و خصوصيات زراعي گياه دارويي زنيان (Carum copticum L.) تحت تنش شوري

سابقه و هدف: زنيان يكي از گياهان دارويي مهم تيره چتريان است كه از اسانس آن در صنايع دارويي و آرايشي بهداشتي استفاده مي‌شود. شوري خاك به دليل جلوگيري از جذب آب و عناصر غذايي به درون گياه يكي از مهم‌ترين عوامل محدودكننده رشد گياهان زراعي محسوب مي‌شود. استفاده از كودهاي زيستي با بهره‌گيري از باكتري‌هاي محرك رشد گياه يكي از راهكارهاي مؤثر در كاهش اثرات سمي ناشي از شوري بالا در رشد گياهان به شمار مي‌روند. بنابراين اين پژوهش با هدف بررسي تأثير تاريخ‌هاي كاشت مختلف و كودهاي زيستي بر عملكرد دانه و شاخص‌هاي زراعي گياه دارويي زنيان تحت تنش شوري انجام گرفت.مواد و روش‌ها: به منظور بررسي تأثيركودهاي زيستي بر عملكرد دانه و شاخص‌هاي رويشي گياه دارويي زنيان در شرايط اقليمي كاشمر دو آزمايش جداگانه در مزرعه و گلخانه تحقيقاتي مركز تحقيقات كاشمر اجرا شد. آزمايش مزرعه‌اي بصورت طرح اسپليت پلات با كاربرد دو عامل كه عامل اول شامل تاريخ كاشت در دو سطح (26 اسفند، 27 فروردين)، عامل دوم شامل كود زيستي در 8 سطح (شاهد، ازتوبارور1، فسفاته بارور2، پتابارور2، تركيب كودي ازتوبارور1 + فسفاته بارور2، تركيب كودي ازتوبارور1+ پتابارور2، تركيب كودي فسفاته بارور2+ پتاباورر2، تركيب كودي ازتوباور1+ فسفاته بارور2+ پتابارور1) مي‌باشد. آزمايش دوم بصورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در گلخانه انجام شد. عوامل مورد بررسي شامل كود زيستي در 8 سطح (شاهد، ازتوبارور1، فسفاته بارور2، پتابارور2، تركيب كودي ازتوبارور1 + فسفاته بارور2، تركيب كودي ازتوبارور1+ پتابارور2، تركيب كودي فسفاته بارور2+ پتاباورر2، تركيب كودي ازتوباور1+ فسفاته بارور2+ پتابارور1) و تنش شوري در 3 سطح (صفر، 4 و 8 دسي زيمنس بر متر) بود.يافته‌ها: نتايج نشان داد كه تنش شوري صفات درصد جوانه‌زني، طول ريشه‌چه، طول گياهچه را به طور معني‌داري كاهش داد. كاربرد كودهاي زيستي بصورت تلفيقي نسبت به شاهد بهترين تأثير را بر اين صفات داشت. همچنين تيمار عدم كاربرد كود زيستي و در شرايط تنش شوري 8 دسي زيمنس بر متر صفات فوق داراي كمترين مقدار بودند. همچنين تيمار تركيبي ازتوبارور1+ پتابارور2 + فسفاته بارور2 توانست به طور معني‌داري عملكرد محصول و ارتفاع بوته را بهبود بخشد. مطالعات نشان داد كه بهترين تاريخ كاشت براي صفات ارتفاع بوته، تعداد شاه فرعي، تعداد چتر، وزن هزاردانه و عملكرد دانه در تاريخ كشت 26 اسفند در مقايسه با 27 فروردين بدست آمد.نتيجه‌‌گيري: به طور كلي مي‌توان گفت كاربرد كودهاي زيستي بصورت تلفيقي مي‌تواند تأثير مخرب تنش شوري در گياه دارويي زنيان را كاهش دهد و همچنين در شرايط مزرعه‌اي عملكرد دانه را به طور محسوسي افزايش دهد.