بررسي توليد علوفه كينوا و سورگوم علوفه‌اي تحت تاثير تناوب آبياري و تراكم بوته

سابقه و هدف: با كاهش امنيت غذايي، توليد غذا بايد دو برابر شود، اين موضوع با توسعه اراضي تحت كشت يا افزايش عملكرد كمي و كيفي در هكتار ميسر خواهد شد، به‌علاوه در طي نيمه دوم قرن گذشته افزايش در توليد محصولات زراعي و باغي از طريق بالفعل نمودن ظرفيت عملكرد در هكتار محقق شده است. توليد گياهان قويا تحت تاثير تنش هاي محيطي قرار مي‌گيرد. در شرايط كمبود آب، استفاده از روش‌هاي كم آبياري و ارقام مناسب مهمترين راهبرد افزايش بهره وري از آب هستند. معرفي ارقام گياهان علوفه اي مقاوم به شرايط سخت و دشوار زمينه توليد در مناطقي كه با فقدان يا محدوديت آب شيرين مواجه هستند را فراهم نموده است. لذا اين بررسي با اهداف تعيين عملكرد و صفات مرفولوژيكي ارقام كينوا و سورگوم علوفه اي در سطوح مختلف آبياري و تراكم گياهي. انجام شد.،مواد و روشها: آزمايشي طي سال‌هاي 1394 و 1395 بصورت فاكتوريل كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در ايستگاه تحقيقات شوري آق‌قلا در استان گلستان اجرا شد. در اين پژوهش اثرات تيمار تراكم بوته (11.1، 16.7 و 33.3 بوته در متر مربع ) و همچنين دور آبياري با چهار سطح (5 ، 10 ، 15 ، 20 روز يك‌بار) بر عملكرد ماده تر و خشك و برخي صفات مورفولوژيكي كينوا ( Santa Maria و Sajama Iranshahr) و ارقام اسپيد فيد و KFS3 سورگوم علوفه‌اي مورد بررسي قرار گرفتند. تاريخ كاشت زماني بود كه درجه حرارت خاك به 12 درجه سانتي‌گراد رسيده بود كه سال اول 17 اسفند و سال دوم 19 اسفند انجام شد و زمان برداشت (كل بوته هاي كرت) موقع 10% گلدهي در هر كرت بود. براي تعيين عملكرد بعد از حذف حاشيه ها، برداشت از سطح 6 متر مربع انجام شد. داده ها با نرم افزار SAS تجزيه واريانس شدند و مقايسه ميانگين تيمارها از طريق LSD در سطح آماري 95% انجام شد.يافتهها: نتايج نشان داد، تفاوت بيشتر صفات تحت تيمارهاي آزمايشي معني دار بودند. بررسي اثرات اصلي عملكرد علوفه خشك در تيمار آبياري نشان داد، آبياري هر 5 روز يكبار با ميانگين علوفه خشك 6.01 تن در هكتار بيشترين عملكرد و اجزاي عملكرد علوفه خشك را داشت. با افزايش تراكم گياهي و كاهش دور آبياري، ماده خشك كاهش يافت اما اين كاهش اكثرا در تراكم 333000 بوته در هكتار و آبياري 20 روز يكبار اتفاق افتاد. در بررسي اثرات ساده تراكم ها، تراكم 11.11 بوته در هكتار با ميانگين عملكرد ماده خشك 4.98 تن در هكتار بيشترين توليد را داشت. رقم كينواي سانتا ماريا در تراكم 11.11 بوته در هكتار با بيشترين عملكرد ماده خشك (4.77 تن در هكتار) تيمار مناسب بود و سورگوم رقم اسپيد فيد در تراكم 33.3 بوته در متر مربع در پايين ترين رتبه قرار گرفت.نتيجه‌گيري: در مجموع صرف نظر از رقم، در آبياري 5 روز يكبار عملكرد بيشتر بود و در آبياري متوسط و آبياري كم عملكرد كاهش يافت. در مقايسه ارقام نيز كينوا رقم سانتا ماريا با عملكرد ماده خشك 4.42 تن در هكتار بيشترين توليد را داشت.با اين يافته ها پيشنهاد مي‌شود، افزايش دور آبياري در نواحي نيمه خشك (كه ذخيره آب مهم است) صورت پذيرد كه در استقرار گياه در اين خاك‌ها موثر است و مي‌تواند براي مديريت مزارع مناسب باشد.