ارزيابي راهكارهاي سازگار شدن گياه ذرت در شرايط اقليم آينده ايران با استفاده از مدل SSM-iCrop2

سابقه و هدف: تغيير اقليم يا همان تغييرات آب‌وهوايي يكي از مهم‌ترين تهديدهاي عمده و حياتي است كه امروزه بشر با آن مواجه مي‌باشد و عملكرد بسياري از گياهان از جمله ذرت (Zea mays L.)؛ را تحت تاثير خود قرار مي‌دهد.ذرت از نظر توليد جهاني بعد از گندم (.Triticum aestivum L) و برنج (Oryza sativa L.) مقام سوم را به خود اختصاص داده است؛ و با توجه به روند تغييرات اقليمي اخير و گرم شدن هوا به‌نظر مي‌رسد كشت و كار اين گياه به‌عنوان يك گونه با مسير فتوسنتزي C4 اهميت بيشتري پيدا كرده است. در حال حاضر ايران با اقليمي خشك و خشك‌سالي‌هاي متوالي و روند افزايشي دما نيازمند انتخاب راهبردهاي سازگاري با تغيير اقليم است. به همين منظور محققان اثرات تغيير اقليم بر توليد گياهان زراعي را در شرايط اقليمي آينده و سال 2050، با استفاده از مدل گردش عمومي مورد بررسي قرار دادند. با توجه به افزايش جمعيت و ايجاد امنيت غذايي و مواجه شدن كشت و كار گياهان زراعي با معضل تغيير اقليم؛ مطالعه حاضر براي شبيه‌سازي اثرات تغييرات اقليم بر گياه ذرت و ارائه راهكارهاي سازگاري اين گياه براي مقابله با اثرات تغيير اقليم صورت گرفت.مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر، از مدل SSM-iCrop2 در دو دوره (2025) 2039-2010 و (2055) 2069-2040 و تحت دو سناريو انتشار RCP4.5 و RCP8.5 در 23 ايستگاه هواشناسي كشور استفاده شد. مدل SSM-iCrop2 مدل رشد، نمو و عملكرد را به صورت روزانه به عنوان تابعي از شرايط آب و هوايي، خصوصيات خاك و مديريت زراعي شبيه‌سازي مي‌كند. همچنين اين مدل توانايي شبيه‌سازي مراحل فنولوژي، گسترش و پيري برگ، تاثير خشكي هوا، شوري و CO2 بر توليد ماده خشك، توزيع ماده خشك، تاثير دماهاي اكستريم بر سطح برگ، تشكيل عملكرد و موازنه آب خاك را دارد. با توجه به افزايش ميزان دما و غلظت CO2 در آينده براي بهبود عملكرد ذرت سه راهكار سازگاري تغيير در تاريخ كشت، رسيدگي و تركيب دو راهكار ديررسي و تسريع در كاشت كه سبب افزايش عملكرد مي‌شوند؛ در نظر گرفته شد.يافته‌ها: نتايج نشان داد استفاده از راهكار ديررسي در هر دو دوره و راهكار تسريع در كاشت در دوره ميانه (2055) و همچنين تركيب اين دو راهكار سبب افزايش عملكرد در گياه ذرت گشته است؛ كه اين افزايش در 10 درصد ديررسي با 20 روز تسريع در كاشت نسبت به راهكارهاي ديگر با شدت بيشتري نشان داده شد.نتيجه‌گيري: بطوركلي مي‌توان توصيه كرد كه براي مقابله با اثرات تغيير اقليم در گياه ذرت اين گياه بايد از نوع ديررس باشد و 20 روز زودتر از تاريخ كاشت رايج كشت شود؛ تا مراحل حساس رشد مانند گلدهي، پرشدن غلاف و رسيدگي با تنش‌هاي محيطي مواجه نشود و بهترين عملكرد حاصل شود.