اثر نوع بقاياي گياهي و مديريت تلفيقي كود بر عملكرد و اجزاي عملكرد گياه كرچك (Ricinus communis L.)

سابقه و هدف: امروزه باتوجه به افزايش جمعيت و تغيير الگوي غذايي مردم، مصرف روغن‌هاي گياهي در حال افزايش است. از ميان گياهان روغني، كرچك (Ricinus communis L.) به دليل تحمل به خشكي، مقاومت نسبي در برابر شوري و همچنين رشد سريع و آسان مي‌تواند انتخاب خوبي براي توليد درصد روغن بالا و منابع انرژي باشد و با توجه به تاثير تغذيه بهينه گياهي در حصول عملكرد مناسب اين پژوهش به‌منظور ارزيابي اثر نوع بقاياي گياهي و مديريت تلفيقي كود بر عمكرد و اجزاي عملكرد كرچك انجام شد.مواد و روش‌ها: آزمايشي به صورت كرت‌هاي يكبار خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار در سال زراعي 1400-1401 در محدوده شهرستان انديمشك واقع درشمال خوزستان به اجرا درآمد. تيمارهاي آزمايشي شامل كاربرد بقاياي گياهي (بدون بقايا (شاهد)، بقاياي كلزا، بقاياي گندم و بقاياي ذرت) به عنوان كرت اصلي و نوع مديريت كود كه شامل كاملاً شيميايي بر اساس ميزان N-P-K توصيه شده (90-75-60 كيلوگرم در هكتار)، ارگانيك (مخلوط كمپوست و ورمي كمپوست+بارور 2+سوپرنيتروپلاس+هيوميك اسيد)، تلفيقي 1 (كود پايه شيميايي+بارور 2+سوپرنيتروپلاس+هيوميك اسيد) و تلفيقي ۲ (كودپايه مخلوط كمپوست و ورمي كمپوست +بارور 2 +سوپرنيتروپلاس+ هيوميك اسيد +سرك اوره) به عنوان كرت فرعي در نظر گرفته شدند. صفات مورد بررسي شامل ارتفاع بوته، ارتفاع گل آذين، تعداد كپسول در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيكي، شاخص برداشت و درصد روغن بودند.يافته‌ها: نتايج نشان داد كه استفاده از بقاياي گياهي (ذرت، گندم و كلزا) و كود ارگانيك و تلفيقي 2 باعث حصول بيشترين تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت و درصد روغن شد. به طوري كه با كاربرد كود ارگانيك و بقاياي گندم و ذرت بيشترين شاخص برداشت به دست آمد. با تاثير مثبت كود تلفيقي 2 بر روي درصد روغن مي‌توان اظهار كرد كه كود تلفيقي 2 و بقاياي ذرت منجر به افزايش كيفيت گياه كرچك شده است. به طوري‌كه عملكرد دانه بيشترين همبستگي را با وزن هزار دانه دارا بود. حذف بقاياي گياهي باعث كاهش معني‌دار درصد روغن (كاهش كيفيت) شد. اما در مقابل كاربرد بقاياي گياهي كمترين تاثير را بروي عملكرد و اجزاء عملكرد داشت.نتيجه‌گيري: به طوركلي كاربرد تنها كود كاملاً شيميايي منجر به افزايش عملكرد و اجزاء عملكرد گياه كرچك گرديد در صورتي‌كه كود ارگانيك و بقاياي ذرت منجر به كاهش عملكرد و اجزاء عملكرد گرديد. در مقابل كاربرد كود ارگانيك و بقاياي گندم و ذرت منجر به افزايش كيفيت بذور كرچك گرديد. در اين مطالعه تيمار كود كاملاً شيميايي موفق‌ترين در عملكرد و اجزاء عملكرد و كود ارگانيك و بقاياي ذرت و گندم موفق‌ترين در كيفيت بذور كرچك معرفي مي‌شود.