آينده ساختار رشته ها و گروه هاي آموزشي دانشگاهي ايران در فضاي انقلاب صنعتي چهارم: يك رويكرد سناريويي

پژوهش حاضر به منظور تدوين سناريوهايي براي آيندۀ ساختار رشته ها و گروه هاي آموزشي دانشگاهي ايران در فضاي انقلاب صنعتي چهارم انجام شده است. رويكرد پژوهش حاضر آميخته، از نظر هدف كاربردي –توسعه اي و از حيث روش گردآوري داده ها، توصيفي-تحليلي و با استفاده از روش سناريونويسي مي باشد. جامعه آماري شامل دو طيف؛ اسناد علمي و افراد خبره از مؤسسه ها و دانشگاه هاي دولتي شهر تهران بود. روش نمونه گيري در بخش كيفي از نمونه گيري غيراحتمالي هدفمند ملاك محور و در بخش كمي از نوع در دسترس استفاده گرديد. در گردآوري داده ها از روش داده كاوي و مصاحبه نيمه ساختاريافته و در بخش  تجزيه و تحليل داده ها از روش هاي تحليل مضمون، روش سناريونويسي و نرم افزار كيفي ميك مك استفاده به عمل آمد. يافته ها نشان از 16 عامل بوده كه پس از تحليل ساختاري عوامل و وزن دهي عدم قطعيت ها با روش ميزان اهميت و اجماع، دوگانه هاي «توليد دانش فردي و شبكه اي» و «نظام كار و اشتغال فرسوده و فناورانه» حائز بالاترين امتياز شدند. از برهم كنش اين دو عدم قطعيت 4 سناريو: ساختار شبكه اي صلاحيت گرا با نماد هشتك؛ ساختار پاسخگوي تجارت گرا با نماد كاسب؛ ساختار وظيفه اي دانش گرا با نماد كولاژ؛ و ساختار جزيره اي آموزش گرا با نماد مكتب به دست آمد. بدين ترتيب، وضعيت موجود ساختار رشته ها و گروه هاي آموزشي دانشگاهي در ايران در برابر تحولات انقلاب صنعتي چهارم در طيفي از تحول (سناريوي هشتك) تا فروپاشي (سناريوي مكتب) قرار دارد. دانشگاه ها در آينده نزديك (بين 5 تا 10 سال) شاهد بحران توليد دانش و مهارت، صلاحيت و شايستگي مداري براي دانش آموختگان دانشگاهي و آماده نمودن آنها براي ورود به بازارهاي نوين هستند. بنابراين؛ گذار از ساختار جزيره اي آموزش گرا به ساختار شبكه اي صلاحيت گرا توصيه و پيشنهاد مي گردد.