تغييرات اقليمي، بحران آب و ستيزه‌هاي اجتماعي و سياسي در خاورميانه

مطالعات امنيتي متاخر با فراتر رفتن از رويكردهاي سنتي، بر نقش تعيين ‌كننده متغيرهاي زيست‌ محيطي در شكل‌دادن به وضعيت امنيتي در سطوح ملي، منطقه‌اي و جهاني تأكيد مي‌كنند. اين مقاله مي‌كوشد تا با اتكاي اين مباحث، تأثير بحران آب در منطقه خاورميانه را بر وضعيت امنيتي خاورميانه موردبررسي قرار دهد. يافته‌ها نشان مي‌دهد به واسطه دگرگوني‌هاي ناشي از تغييرات اقليمي (گرمايش بالاتر از متوسط جهاني، كاهش بارش، افزايش تبخير) و مداخله‌هاي انساني (افزايش تقاضاي مصرفي، احداث سازه‌هاي آبي و برداشت بيش از اندازه از منابع)، منطقه شاهد بحران شديدي در حوزه منابع آب مي‌باشد. مقاله بر اين يافته تأكيد مي‌كند، كه بحران آب از رهگذر تشديد مسائلي چون افزايش فقر، بيكاري، نابرابري، احساس تبعيض، مهاجرت، حاشيه‌نشيني، افت مشروعيت دولت و ... تأثير مشخصي بر ستيزه‌هاي اجتماعي- سياسي در خاورميانه داشته است. نمود مشخص اين مسئله در تعدادي از اصلي‌ترين بحران‌هاي امنيتي منطقه يعني جنگ داخلي در سوريه، يمن و عراق آشكار است. مقاله بر اين نتيجه‌گيري تأكيد مي‌كند كه در فقدان حكمراني كارامد و همچنين فقدان اراده و چارچوبي براي اقدام جمعي كشورها، بحران‌هاي زيست‌محيطي منطقه خاورميانه در سال‌هاي آينده تشديد خواهد شد. همپاي اين روند مي‌توان انتظار داشت كه چالش‌هاي امنيتي برآمده از بحران‌ها نيز تشديد شود.