تحليل رويكرد ارتباطات امام باقر (عليه‌السلام) با سران فرقه غلات (با الگوگيري از روش تحليل گفتمان روايي پدام (PDAM)

دوران امام باقر (عليه‌السلام) يكي از دوره‌هاي پرفرازونشيب اسلام است. در اين روزگار جريان‌ها و فرقه‌هاي مختلفي در ميان شيعه و اهل سنت شكل گرفت. اين فرقه‌ها تلاش مي‌كردند حقانيت خود را اثبات و جايگاه رقيب را تضعيف نمايند. مطالعه و تحليل رويارويي امامان معصوم عليهم‌السلام – به‌ويژه در دوران صادقين عليهم‌السلام- با اين فرقه‌ها از جايگاه مهمي برخوردار است. تحليل رويكردشناسي امام باقر عليه‌السلام با فرقه‌هاي منحرف از ضروريات تاريخ اسلام به شمار مي‌رود، زيرا گفتمان امام با مسئله امامت و حاكميت مرتبط است. هدف اين پژوهش، تحليل مواجهه امام باقر عليه‌السلام، با يكي از مهم‌ترين فرقه‌هاي انحرافي شيعه يعني، فرقه غلات، بر اساس رويكردي نوين است. در مقاله پيش رو به روش توصيفي – تحليلي با استفاده از روش تحليل گفتمان پدام و با بهره‌گيري از توانايي‌هاي اين گفتمان در قالب متغيرها و مقوله‌هاي عملياتي، نحوه برخورد امام باقر (عليه‌السلام) با غلات، بررسي و تحليل شده است. در اين تحليل رويكردهاي: جذبي، دفعي، تدافعي، استحفاظي و تهاجمي، بيشتر مشاهده مي‌شود. دال‌هاي اصلي و فرعي در اين گفتمان، نهي از غلو و تقصير در مورد اهل‌بيت (عليه‌السلام)، نهي از زياده‌روي در ولايت اهل‌بيت (عليهم‌السلام)، نفي علم غيب از خود، رد سخنان سران غالي، لعن و نفرين ابوالخطاب و برائت از او، بدتر دانستن غاليان از مجوس، كافر دانستن غاليان و بيرون كردن غاليان از نزد خود است؛ بنابراين نتايج پژوهش نشان مي‌دهد، در رويكردهاي امام عليه‌السلام، روش تحليل گفتمان پدام، به‌وضوح قابل‌كشف است.