تحليل تطبيقي سطح توسعه‌يافتگي بخش كشاورزي شهرستان‌هاي استان مازندران

شناخت وضعيت توسعه‌يافتگي و تحليل نابرابري‌ها در حوزه‌هاي مختلف جغرافيايي و بخش‌هاي اقتصادي ابزاري براي برنامه‌ريزي و سياست‌گذاري مناسب‌تر و متوازن‌تر است. در همين راستا هدف تحقيق حاضر تحليل تطبيقي سطح توسعه يافتگي كشاورزي شهرستان‌هاي استان مازندران، به‌عنوان يكي از مهم‌ترين مناطق توليد محصولات كشاورزي و دامي كشور با روش ساخت شاخص تركيبي (CI) بود. با مرور نظامند منابع پيشين و همچنين شناخت نگارندگان تعداد 52 شاخص در پنج بعد «توسعه نظام بهره‌برداري»، «دامپروري»، «نهادها و صنايع كشاورزي»، «زراعي و باغي» و «مكانيزاسيون كشاورزي» انتخاب و داده‌هاي لازم از مراجع معتبر آماري كسب شد. براي بدون‌ مقياس كردن شاخص‌ها از روش تقسيم بر ميانگين و براي انتخاب وزن ابعاد و شاخص‌ها از تكنيك تحليل شبكه (ANP) با استفاده از نظرات متخصصان حوزه كشاورزي استان مازندران بهره گرفته شد. نتايج شاخص تركيبي نشان داد كه شهرستان‌هاي آمل، ساري و جويبار بالاترين نمرات سطح توسعه را كسب كردند. همچنين، نتايج تحليل خوشه‌اي حاكي از اين بود كه تنها 14 درصد از شهرستان‌هاي استان شامل سه شهرستان آمل، جويبار و ساري در دسته توسعه‌يافته قرار گرفتند. علاوه بر اين، 23 درصد از شهرستان‌ها، شامل پنج شهرستان بابل، بابلسر، بهشهر، قائمشهر و فريدونكنار در دسته به نسبت توسعه‌يافته، حدود 27 درصد ديگر شامل شش شهرستان رامسر، محمودآباد، نور، تنكابن، عباس‌آباد و كلاردشت در دسته كمتر توسعه‌يافته و 36 درصد آن‌ها نيز شامل هشت شهرستان چالوس، سوادكوه، سوادكوه شمالي، سيمرغ، گلوگاه، مياندرود، نكا و نوشهر در دسته شهرستان‌هاي توسعه‌نيافته از لحاظ شاخص تركيبي توسعه كشاورزي قرار گرفتند. در اين پژوهش براي نمايش تحليل فضايي وضعيت توسعه‌يافتگي كشاورزي شهرستان‌هاي استان، از سامانه اطلاعات جغرافيايي استفاده شد. با استناد به داده‌هاي پژوهش لازم است توسعه بخش كشاورزي در شهرستان‌هاي با سطح توسعه پايين‌ مورد توجه سياست‌گذاران، برنامه ريزان و مجريان توسعه كشاورزي كشور و استان قرار گيرد.