تحليل رفتارهاي كشاورزان حوضه كرخه‌عليا در حفاظت از منابع آب با استفاده از الگوي انگيزش حفاظت

اهميت مديريت پايدار منابع آبي در ايران با وجود اقليم خشك و متعدد بودن عوامل انساني دخيل در كاهش اين منابع، نمود بيش‏تري پيدا كرده است. رسيدن به مديريت پايدار منابع آب، علاوه بر اقدامات فني وفعال‌هاي سازه اي، نيازمند به‏كار گيري رويكردها و راه‏كارهاي روان‏شناختي و توجّه به رفتارهاي بهره ‏برداران در زمينه مصرف آب است؛ لذا تحقيق حاضر با استفاده از مدل انگيزشي حفاظت به تحليل رفتارهاي حفاظتي كشاورزان گندم‌كار آبي حوضه كرخه‌عليا در مديريت مصرف منابع آب كشاورزي پرداخته است. جامعه‌ آماري 13432 نفر از كشاورزان اين حوضه بودند و حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 374 نفر و با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌‌اي چندمرحله‌اي، تعيين شد. داده‏ها از طريق پرسشنامه گردآوري شدند كه روايي آن از طريق پانل كارشناسان مرتبط و پايايي از طريق آلفاي كرونباخ مورد تأييد قرار گرفت و از دو نرم‏افزار 22SPSS و SmartPLS4 براي تحليل داده‌ها استفاده شد. نتايج حاصل از برآورد مدل ساختاري نشان داد كه آسيب‌پذيري درك شده، شدت درك شده، خودكارآمدي و هزينه پاسخ بر رفتار حفاظتي كشاورزان اثرگذار بوده‌ و جمعاً قادرند 87/5 درصد از واريانس رفتار حفاظتي كشاورزان در مصرف آب را تبيين كنند. متغيرهاي آسيب‌پذيري درك شده و شدت درك شده بيش‏ترين تأثيرگذاري را داشته‌اند. برگزاري نمايشگاه ‏هاي سالانه، پخش فيلم‏هاي مستند، ارائه آمار كاهش منابع آب به كشاورزان، استفاده از پتانسيل فضاي مجازي و گروه‏هاي اجتماعي با عضويت كشاورزان، تهيه ويديوهاي آموزشي و حمايت‌هاي يارانه‏هاي در خصوص كشت محصولات كم‏آبر از پيشنهادهاي اين تحقيق در جهت انجام رفتارهاي حفاظتي توسط كشاورزان است.