آسيب‌پذيري معيشت و سازگاري خانوارهاي كشاورز استان تهران در مواجهه با تغيير اقليم: راهبردها و عوامل اثرگذار بر سازگاري

ماهيت فراگير، تخريب‌كننده و فقرزاي تغيير اقليم و مخاطرات اقليمي، آسيب‌پذيري خانوارهاي كشاورز را افزايش داده است اما ميزان آسيب‌پذيري اين خانوارها يكسان نمي‌باشد. به نظر مي‌رسد، پذيرش راهبردهاي سازگاري مي‌تواند آسيب‌پذيري از تغيير اقليم را كاهش دهد. بنابراين پژوهش پيمايشي حاضر با هدف بررسي ميزان آسيب‌پذيري معيشت خانوارهاي كشاورز استان تهران، نحوه سازگاري آنان با مخاطرات اقليمي و نيز شناسايي عوامل اثرگذار بر سازگاري با تغيير اقليم انجام گرديد. داده‌ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و به روش نمونه‌گيري طبقه‌اي چند‌مرحله‌اي (n=350) گردآوري شدند. براي بررسي ميزان آسيب‌پذيري معيشت و شناسايي عوامل اثرگذار بر سازگاري كشاورزان با تغيير اقليم به ترتيب از چارچوب معيشت پايدار و مدل سازگاري پيشگيرانه اختصاصي نسبت به تغيير اقليم بهره گرفته شد. يافته‌ها نشان داد كه خانوارهاي كشاورز از نظر ميزان آسيب‌پذيري از تغيير اقليم به دو گروه داراي آسيب‌پذيري شديد و متوسط تقسيم مي‌شوند. خانوارهاي كشاورز براي سازگاري با تغيير اقليم، مجموعه‌اي از راهبردهاي مديريت زراعي، آب، خاك، دام و معيشت را مورداستفاده قرار داده بودند، اما بهره‌گيري خانوارهاي داراي آسيب‌پذيري شديد از راهبردهاي مديريت آب كمتر از خانوارهاي داراي آسيب‌پذيري متوسط بود. قصد سازگاري، ويژگي‌هاي مزرعه، خودكارآمدي درك‌شده، مواجهه با تغيير اقليم و اثربخشي سازگاري مهم‌ترين عوامل اثرگذار بر رفتار سازگاري كشاورزان با تغيير اقليم بودند.