دگرديسي اسطور‌ۀ يوناني از رهگذر دو اقتباس منظوم شكسپير و ايرج ميرزا از منظر راهكارهاي ترجمۀ آندره لفوير

اين مقاله دگرديسي اسطورۀ يوناني را از رهگذر دو اقتباس منظوم شكسپير و ايرج ميرزا و از منظر راهكارهاي ترجمۀ پيشنهادي آندره لفوير بررسي تطبيقي مي‌كند. ايرج ميرزا چه از طريق ترجمۀ فرانسوي آثار شكسپير و چه از طريق دو ترجمۀ منثور و منظوم لطفعلي صورتگر از اين دو منظومه، ‌مي‌كوشد اقتباس منظوم و البته ناتمام زهره و منوچهر را بسرايد. در هر سه اثر، ماجرا حول محور شخصيت اصلي ونوس و زهره مي‌چرخد. در هر سه اثر، راز و نياز با ونوس و زهره است و امتناع از عشق با آدونيس و منوچهر. تمناهاي زنانه در گذار از آويد به شكسپير شدت و حدت رمانتيك‌تري پيدا مي‌كند. در منظومۀ ايرج، اين تمناهاي زنانه رنگ و بوي تنانگي مي‌يابد. دگرديسي اصلي در گذار از آويد به شكسپير و ايرج به بهره‌مندي ايرج از فضاسازي ايراني مطابق با سنت و فرهنگ ايراني مربوط مي‌شود. در مجموع، اسطورۀ يوناني در گذار از رنسانس انگليسي به رنسانس ايراني، كه نوعي ترجمۀ آزاد از ترجمۀ آزاد است، خود دچار دگرديسي‌هايي مي‌شود. اين مقاله مي‌كوشد اين دگرديسي را از منظر يكي از راهكارهاي ترجمه‌اي يعني راهكار اقتباس بررسي و تبيين كند.