گونه‌شناسي و تحليل بصري شكسته‌نويسي‌هاي سيد علي اكبر گلستانه

مقدمه: سيد علي‌اكبر گلستانه از شكسته‌نويسان صاحب ‌سبك و برجسته در خط شكسته است كه آثار و جايگاه وي در تاريخ خوشنويسي بيش‌وكم مورد توجه هنرمندان و پژوهشگران خوشنويسي بوده است. نظر به اهميت جايگاه اين خوشنويس شكسته‌نستعليق، شناسايي ويژگي‌هاي هنري و سبك‌آثار وي همچنان ضروري به‌نظر مي‌رسد. با اين ملاحظه، پژوهش حاضر به گونه‌شناختي و تحليل بصري آثار شكسته‌نويسي سيد علي‌اكبر گلستانه از نظر حسن وضع و تركيب مي‌پردازد. شناسايي ويژگي‌هاي گونه‌شناختي و سبك‌شناسانه‌ي آثار شكسته‌نويسي سيد علي‌اكبر گلستانه با تأكيد بر حُسن وضع و تركيب، هدف اصلي پژوهش حاضر است.روش پژوهش: داده‌هاي پژوهش حاضر به‌‌روش كتابخانه‌اي و با اتكا ‌به تصوير اصل آثار در مرقعات و قطعات خطي و چاپي گرد آمده است. نوع تحليل در اين پژوهش، كيفي و به شيوه تحليل بصري است كه براساس مؤلفه‌‌هاي تحليل بصري آثار تجسمي و مفاهيم تخصصي مربوط ‌به آداب و قواعد خوشنويسي (ناظر بر خط شكسته‌نستعليق) صورت گرفته است.يافته‌ها: آثار شكسته‌نويسي گلستانه دو گونه متون منثور و منظوم را در بر مي‌گيرد. كرسي چندگانه و سوارنويسي حروف و كلمات از ويژگي‌هاي سطرنويسي‌هاي وي است كه با طول سطر نسبت مستقيم دارد. نمونه‌هايي از شكسته‌نويسي‌هاي گلستانه، كه تعداد كمتري از آثار وي را دربر مي‌گيرد، شامل قطعاتي در دانگ خفي است كه به‌صورت چليپايي و چندسويه اجرا شده‌اند. از نظر حسن وضع، گرايش به كادر و كرسي افقي، در عين حال كرسي‌هاي چندگانۀ فرعي در اغلب آثار و نيز چندسويه‌نويسي در برخي از آثار از ويژگي‌هاي شكسته‌نويسي گلستانه است.نتيجه‌گيري: وجه غالب آثار گلستانه در گونۀ سطرنويسي و تمايل ‌به جلي‌نويسي است. گرايش به كادر و كرسي افقي و در عين حال كرسي‌هاي چندگانۀ فرعي، خصوصيات غالب آثار وي است. همچنين دودانگ‌نويسي (خفي و جلي) در شماري از آثار گلستانه ديده مي‌شود. در مبحث تركيب مفردات نيز ويژگي‌هاي پيچيده‌نويسي، نظام تركيب و توزيع مدّات، گرايش به همنشيني دواير به دو صورت افقي و پلكاني و تركيب خرداندام‌ها (شامل تكرار حركات مشابه و هم‌راستا، تماس، تداخل و ادغام حروف با همديگر) در آثار گلستانه، قابل ‌بيان است.