عنوان مقاله :
بازنمايي خويشتن: نگاهي به عكس سلفي در رسانه‌هاي اجتماعي برمبناي نظريۀ «خويشتنِ نمايشي گافمن
پديد آورندگان :
ولي‌نژاد ، كيهان دانشگاه هنر - دانشكده هنرهاي تجسمي - گروه عكاسي
كليدواژه :
خويشتن , سلفي , گافمن , خويشتنِ نمايشي , لايك , ديسلايك
چكيده فارسي :
مقدمه: عكس سلفي به‌مثابۀ شكلي از بيان هويت خويشتن به پديدۀ روز بدل گشته است. نمايش تصويري خودمان در محيط‌ها، دكورها و موقعيت‌ها، با ژست‌ها و حالات مختلف به‌تنهايي يا در ميان ديگرانِ آشنا و ناآشنا، برمبناي ساختارهايي صورت مي‌گيرد كه با وجود ميل ما براي ارائۀ چهرۀ آرماني از خود، به‌گونه‌اي تعاملي تأثيراتش را بر هويت ما مي‌گذارند. خودسانسوري برخي ويژگي‌هايمان كه يا نامطلوب مي‌پنداريمشان يا دليلي براي نمايششان در سلفيهايمان نمي‌بينيم، برآمده از آگاهي‌مان نسبت به اين امر است بخش قابل ملاحظه‌اي از پسنديدگي يا ناپسنديدگي سلفيهايمان برآيند داوري‌هايي است كه در قالب لايك‌ها و ديسلايك‌ها بروز خواهند يافت. پژوهش حاضر به‌دنبال آن است تا دلايل بارگذاري برخي از تصاوير سلفي و اشتراك آن‌ها در شبكه‌هاي اجتماعي را برمبناي نظريۀ «خويشتن‌نمايشي گافمن» مورد بررسي قرار دهد تا انگيزش‌هاي نهفته در چنين كنش‌هايي به شرح و تفصيل درآيند.روش پژوهش: ابتدا به‌شيوۀ توصيفي به‌شرح نظريۀ خويشتن نمايشي گافمن پرداخته شده، سپس با تشريح چيستي عكس سلفي سعي خواهد شد تا به‌روش تحليلي مناسبت‌ها و همخواني‌هاي اين نظريه با رويكردهاي عكس سلفي در شبكه‌هاي اجتماعي مورد بررسي قرار گيرد. در اين پژوهش، به شيوه كيفي، و با استناد به چند نمونه‌پژوهي در شبكه‌ي مجازي اينستاگرام، مصاديق روايي نظريه گافمن در مرحله اجرا، در تصاوير سلفي تشريح و مستدل مي‌گردند. تصاوير به كار رفته در اين پژوهش، از ميان صد تصوير از پروفايل‌هاي اشخاص در فضاي مجازي به مثابه جامعه آماري انتخاب گرديده، و پس از دسته‌بندي قياسي آن‌ها، تعداد ۱۰ عكس به فراخور مباحث پژوهش مورد بررسي و استناد قرار مي‌گيرند. در توصيف و تحليل مباحث نظري از مقالات و كتاب‌هاي الكترونيك به‌زبان اصلي استفاده شده است. يافته‌ها: الگوهاي هويتي در زمينه رفتارهاي فردي و اجتماعي و ارائه‌ي تصويري در خور از خويشتن در رسانه‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي، به دليل امكان مديريت فردي رسانه‌هاي خود بيانگر، تعدد و سياليت به مراتب بيشتري نسبت به جهان واقعي دارد و در عين حال سويه تعاملي‌شان چه بسا بيشتر، قابل بروز است.نتيجه‌گيري: رسانه‌هاي اجتماعي به پديدار شدن فضاي عمومي جديدي منجر شده‌اند كه امكان تعدد هويت را ميسر مي‌سازد. با استناد به نظريه گافمن، بارگذاري آنلاين يك عكس سلفي را مي‌توان نوعي بازي در صحنه دانست كه در روند انجام آن، سوژه آگاهانه بر نمود ظاهري خود دستكاري‌هايي، ولو جزئي، انجام مي‌دهد. از اين گذشته، سوژه با نقاب‌گذاري/ نقاب‌برداري، آن سويه‌هاي شخصيتي‌اش را بروز مي‌دهد كه با ارائه‌ي تصويري آرماني ميل او به پذيرفتاري اجتماعي پاسخ داده شود.
