تحول‌شناسي مباني نظري معماري و شهرسازي معاصر؛ گذار از گفتمان تأثيرپذيري به تأثيرگذاري

بررسي تاريخ معماري و شهرسازي نشان‌دهندۀ جايگاه منحصربه‌فرد مباني نظري در انسجام‌بخشي به دانش آن‌ها در دوران‌ مختلف است؛ به‌طوري كه ماهيت بين‌رشته‌اي معماري و شهرسازي باعث ايجاد ارتباطي چندسويه بين عواملي فرارشته‌اي و مباني نظري آن‌ها شده است. پژوهش بنيادين پيش‌رو با هدف بررسي تطبيقي اين عوامل در دوره‌هاي زماني پيش از نوگرايي (مدرنيسم) تا به حال شكل گرفته است. بر اين اساس، منابع كتابخانه‌اي مرتبط با روش كيفي گردآوري شده و تفسير‌هاي ساختاري و الگوپردازانه با شيوۀ تحليل گفتمان ارائه شده است. پرسش مهم اين پژوهش الگوي تأثيرپذيري و تأثيرگذاري هم‌زمان اين عوامل در دوران معاصر است. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش، مي‌توان نقش عوامل كلان فرارشته‌اي در شكل‌دهي گفتمان كلي معماري و شهرسازي را نظام‌مند، عامل‌شناسانه و مقايسه‌اي ادراك كرد. كاربرد مهم اين يافته ها نخست در ساختاربخشي نظام‌مند اذهان پژوهشگران به صورتي جامع نگر، بين رشته‌اي و از جنس فلسفۀ علم است. همچنين، روند بنيادين اين پژوهش، براي تبديل گفتمان تأثيرپذيري از شرايط محيطي به تأثيرگذاري در آن، با آگاهي از عوامل ايجادي و تلاش براي بازتعريف روابط كاركردي آن‌ها مؤثر است.