تاثير نوع و ميزان ماده آلي برفرايند خاكدانه سازي دربافت‌هاي مختلف خاك در تناوب كشت گندم و ذرت

زمينه و هدف: بسياري از پژوهشگران نقش مواد آلي در فرايند خاكدانه سازي را مورد بررسي قرار داده اند، ليكن هركدام از آنها اين ويژگي ها را براي منطقه محدودي به كاربرده اند. در اين پژوهش هدف اين بود كه اثرات را در چند اقليم و با دو نوع متفاوت كود آلي در بافت هاي مختلف خاك و در تناوب زراعي به مدت دو سال مورد ارزيابي قرار دهيم. روش پژوهش: به منظور بررسي ميزان تاثير ماده آلي بر فرآيند خاكدانه سازي اين پژوهش در سه نوع بافت خاك و در 6 محدوده وزني قطر خاكدانه ها شامل 105 75، 250 105، 500 250، 1000 500، 2000 1000 و 4750 2000 ميكرون كه از جامعيت نسبتا بالايي شامل ريزترين تا درشت ترين قطر خاكدانه ها بود تحت تاثير سال هاي تناوب كشت (گندم و ذرت) بر ميانگين وزني قطر خاكدانه ها در 11 منطقه كشورانجام شد. همچنين تغييرات ميانگين وزني قطر خاكدانه ها در حالت شاهد (قبل از كشت) و سال اول و دوم كشت در گياهان گندم و ذرت به طور متوسط مورد بررسي قرار گرفت. در اين آزمايش تاثير ماده آلي بر فرايند خاكدانه سازي در 5 تيمار : 10 ، 20 تن در هكتار كود حيواني، 10 ، 20 تن در هكتار كمپوست و شاهد در آزمايش فاكتوريل در غالب طرح كاملا تصادفي مورد بررسي قرار گرفت. يافته ها: نتايج حاكي از تجمع غالب خاكدانها در محدوده 500 250(40% وزني) و 1000 500 (30%) براي بافت لوم رسي، 250 105 (25%وزني) و 500 250 (30%وزني) براي بافت لوم و 250 105 (40%وزني) براي بافت لوم شني در پيش از آغاز كشت دارد كه اين محدوده با توجه به نقش كاملا موثر و مثبت رس در افزايش خاكدانه سازي، بهبود ساختمان خاك و به تبع آن پايداري منافذ خاك شده است. افزايش كودهاي آلي موجب افزايش ميانگين وزني قطر خاكدانه ها شده و باعث تشكيل خاكدانه هايي با اندازه 500 250 و 1000 500 ميكرون شد. نتايج تاثير كشت هاي متناوب گندم و ذرت بر مقادير ميانگين وزني قطر خاكدانه ها در مقايسه با قبل كشت بخصوص در سال اول كشت نشان داد كه با افزايش كودهاي آلي، تشكيل خاكدانه هايي با قطر 1000 500 ميكرون بيشتر شد و درصد فراواني خاكدانه هاي با قطر 250 105 و 1000 250، كمترشد. هم چنين نتايج نشان داد كه بهبود خاكدانه سازي با افزايش كودهاي آلي در خاك با بافت لوم شني بيشترين و در خاك با بافت لوم رسي كمترين شد. همچنين در تيمارهاي مختلف كود حيواني و كمپوست در هيچ يك از قطر خاكدانه ها و در هيچ يك از كلاسهاي بافتي اختلاف معني داري مشاهده نگرديد. و نتايج حاكي از اين است كه اعمال تيمارهاي مختلف كودهاي آلي بيشترين تاثير را در خاك لوم شني نسبت به خاك لوم و لوم رسي دارد. نتيجه گيري: به طور كلي و با توجه به نتايج آماري افزودن مواد آلي سبب بهبود فرايند خاكدانه سازي مي گردد و همچنين خاك با بافت لوم شني بيشترين تاثيرپذيري را نسبت به افزايش كودهاي آلي دارد.