خوانش چگونگي تعاملات اجتماعي در فضاي كالبدي خانه‌هاي روستايي غرب گيلان با رويكرد تحليلي نحو فضا

خلق معماري به منزله هنري كاربردي، در كنار عوامل جغرافيايي و اقليمي، از فرهنگ و اوضاع اجتماعي نيز تأثير مي‌پذيرد. فضاي خانه روستايي فضايي متشكل از حضور همه جانبه انسان در جريان سيال زندگي است. از آن جا كه اين حضور دربرگيرنده همه ابعاد زندگي اوست، براي استفاده كنندگان نقشي فراتر از يك فضاي مسكوني را داراست. بر اساس نتايج مطالعات پروژه موزه ميراث روستايي گيلان، حوزه فرهنگي- معماري گيلان بدون در نظر گرفتن تقسيمات كشوري و سياسي به نه زير حوزه دسته‌بندي‌شده‌ است كه عبارت‌اند از دو حوزه سرشاخه شرق و غرب با چهار زيرشاخه ساحلي، جلگه‌اي، كوهپايه‌اي، كوهستاني و حوزه جلگه مركزي. در اين مقاله نمونه‌ خانه‌هاي مورد مطالعه در حوزه غرب و در سه زير شاخه كوهپايه، جلگه و جلگه ساحلي به روش هدفمند انتخاب و پژوهش بر مبناي آن انجام شده است. هدف ازاين پژوهش توسعه مرزهاي دانش، شناسايي و معرفي كالبد مطلوب معماري اجتماع‌پذير و جستجو براي يافتن رابطه اجتماعي بين انسان‌ها از طريق فضا و كالبد معماري است. عناصر كالبدي بررسي شده شامل چهارعنصر، اتاق در طبقه همكف، ايوان، تِلار و اتاق در طبقه بالا است، كه از كوهپايه تا جلگه و جلگه ساحلي بررسي شده است. روش تحقيق مورد استفاده در اين پژوهش توصيفي- تحليلي بر اساس مطالعه موردي مي‌باشد و براي تجزيه و تحليل داده‏ها از روش نحوفضا و نرم افزار تحليلي- آماري«اي گراف» استفاده شده است. بررسي نتايج به دست آمده در خصوص مولفه‌هاي تعاملات اجتماعي نشان مي‌دهد، در نمونه‌هاي مورد پژوهش، درصد فضاهاي با عمق نسبي كه خصوصيت اجتماع پذيرداشته باشند پايين و نوع فضاهاي ارتباطي و اجتماع گريز بيشترين درصد را به خود اختصاص داده است. همچنين، يافته‌ها نشان مي‌دهند كه در مقايسه عناصر كالبدي، ايوان در نمونه ساحل از همپيوندي و ارتباط بالايي برخوردار است كه آن را تعامل‌پذيرترين عنصر فضاي كالبدي معرفي مي‌كند.