ميراث معماري و باستان‌شناسي نجات بخشي (مطالعه موردي كاوش نجات بخشي محوطه گردي گوران پيرانشهر)

بخش قابل‌توجهي از يافته ها و نتايج حاصل از كاوش هاي باستان شناختي را آثار و شواهد معماري تشكيل مي دهد. ساختارهاي به‌دست آمده از كاوش هاي باستان‌شناسي در كنار ساير بناها، بافت هاي تاريخي و سنت هاي معماري برجا مانده از ادوار گذشته، ميراث معماري يك سرزمين را شكل مي دهند. توجه به ميراث معماري يك ضرورت انكارناپذير در كاوش ها و مطالعات باستان‌شناختي است؛ اما زماني كه بحث كاوش هاي نجات بخشي مطرح مي شود؛ با توجه به سرعت عمل و محدوديت هاي زماني و مالي در اين نوع از كاوش ها، احتمال از بين رفتن شواهد معماري اهميت بيشتري پيدا مي كند. با توجه به اهميت آثار و شواهد معماري در كاوش هاي باستان‌شناختي، در اين نوشتار سعي بر آن است تا با استناد بر نتايج كاوش نجات بخشي محوطه گردي گوران پيرانشهر، چگونگي تعامل باستان شناسان با ميراث معماري به‌ويژه در كاوش هاي نجات بخشي مورد ارزيابي قرار گرفته و در نتيجه، با در نظر گرفتن پيش‌فرض‌هاي تأثيرگذار، از جمله عدم اولويت مطالعات معماري، كم‌توجهي به الزامات كاوش نجات بخشي، عدم استفاده از تخصص معماران در تيم هاي باستان شناسي، كم‌توجهي به رويكردهاي باستان‌شناسي فضايي، عدم تناسب سطح كاوش با نيازهاي پژوهشي، عدم بهره وري دقيق از فناوري هاي نوين و ساير موارد مؤثر را مورد راستي آزمايي قرار داده و در پايان نيز پيشنهادهاي مشخصي در جهت بهبود روش ها به‌منظور مطالعه، مستندنگاري و معرفي دقيق تر ميراث معماري در كاوش هاي نجات بخشي ارائه گرديده است. روش تحقيق پژوهش حاضر به‌صورت تاريخي، تطبيقي-تحليلي است و گردآوري اطلاعات به‌صورت كتابخانه اي و با استفاده از گزارش‌ها و رويكردهاي باستان‌شناسانه انجام گرفته است.