ارتباط بين مصرف متفورمين و كاهش سطح ويتامين B12 در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو

سابقه و هدف: با توجه به كاربرد غيرقابل چشم‌پوشي متفورمين در درمان ديابت بايد به دنبال مديريت و كاهش عوارض احتمالي سطح كوبالامين ناشي از مصرف متفورمين بود. با وجود اين‌كه كاهش ويتامين B12 ناشي از متفورمين در مطالعات و كتاب‌هاي زيادي مطرح شده است اما پيشنهادي راجع به استفاده از ويتامين B12 هم‌زمان با متفورمين وجود ندارد. اين مطالعه با هدف تعيين ارتباط بين مصرف متفورمين و كاهش سطح ويتامين B12 در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو انجام شد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه توصيفي مقطعي، 96 نفر به روش نمونه‌گيري تصادفي انتخاب شدند. بيماران ديابت نوع دو مراجعه‌كننده به كلينيك‌هاي داخلي تنكابن و كلينيك داخلي بيمارستان امام سجاد (ع) رامسر كه از ابتدا CBC نرمال داشتند در اين مطالعه وارد شدند. براي ثبت اطلاعات از پرونده بيماران، پاراكلينيك و مصاحبه استفاده شد. از بيماراني كه حداقل شش ماه مصرف متفورمين داشته‌اند، پنج ميلي‌ليتر نمونه خون سياهرگي جهت ارزيابي ميزان هموگلوبين، شاخص‌هاي گلبول قرمز شامل MCV و نيز سطح ويتامين B12 گرفته شد. CBC و سطح پلاسمايي B12 گرفته شد. ابتدا نرمال بودن داده‌ها تأييد و سپس از آزمون‌هاي تي استيودنت و آناليز واريانس، آزمون من‌ويتني وكروسكال واليس، كاي دو و رگرسيون لوجستيك استفاده شد. نرم‌افزار مورد استفاده در اين پژوهش IBM-SPSS v.20 بود. سطح معني‌داري آزمون‌ها كم‌تر از 5 درصد درنظرگرفته شد. يافته‌ها:در اين مطالعه 96 بيمار بررسي شدند سطوح مختلف ويتامين B12 در بيماران ديابتي مصرف‌كننده متفورمين بر اساس سن به‌طور لب مرزي معني‌دار بود (0/063=P). سطح ويتامين B12 در مردان به صورت معناداري بيش‌تر از زنان بود (0/023=P). سطح ويتامين B12 بر اساس BMI، سطح Hb، بيماري زمينه‌اي و مصرف ساير داروهاي كاهنده قند تفاوت آماري معناداري نداشت (0/05 P). فراواني سطوح ويتامين B12 در بيماران مصرف‌كننده متفورمين داراي MCV نرمال به‌صورت معناداري بيش از سايرين بود (0/012=P). فراواني سطوح ويتامين B12 در بيماران مصرف‌كننده متفورمين 2000 ميلي‌گرم در روز بيش‌ترين مقدار (13/3درصد) و در بيماران مصرف‌كننده 500 ميلي‌گرم در روز كم‌ترين مقدار بود كه اين اختلاف از لحاظ آماري معنادار بود (0/013=P). استنتاج: يافته‌ها نشان داد كه متفورمين سبب افت سطح ويتامين B12 در بيماران ديابتي مصرف‌كننده آن مي‌شود. با توجه به شيوع بالاي كمبود ويتامين B12 ناشي از متفورمين و ارتباط آن با دوز و مدت مصرف، بيماران بايد به صورت مرتب از لحاظ سطح سرمي ويتامين B12 بررسي شوند و در صورت كمبود و يا بروز علائم كمبود، مكمل‌هاي ويتامين B12 براي بيماران شروع شود تا سبب بهبود كيفيت درمان و پيشگيري از بروز عوارض ناشي از ديابت و متفورمين شد.