بحران طوفان‌هاي گرد و غبار محصولي منطقه‌اي با بازخورد گسترده ملي و محلي براي ايران (مطالعه موردي: شهرستان سرپل ذهاب)

در سال‌هاي اخير وقوع ريزگردها به بحراني جدي در منطقه‌ي خاورميانه تبديل شده و موجب بازخوردهاي گسترده‌اي شده است. در اين ميان، كشور ايران متناسب با موقعيت جغرافيايي خود به صورت گسترده تحت تأثير اثرات اين پديده قرار گرفته است. در اين پژوهش در دو بخش به بررسي اين پديده‌ در شهرستان سرپل ذهاب پرداخته شده است؛ نخست شناسايي روند و تحليل اقليمي آن و سپس بررسي پيامدهاي محيط‌زيستي، اجتماعي، اقتصادي، سياسي و دفاعي – امنيتي. بخش نخست اين پژوهش با استفاده از تجزيه و تحليل داده‌هاي اقليمي انجام شد و در بخش دوم، پس از بررسي‌هاي كتابخانه‌اي و مصاحبه با خبرگان، 5 شاخص و 32 گويه در ارتباط با پيامدهاي ريزگردها احصاء شد. سپس شاخص‌ها و گويه‌هاي احصاء‌شده در اختيار 18 نفر از خبرگان قرار گرفت. پس از تأييد  شاخص‌ها و گويه‌ها، پرسشنامه‌اي در اختيار 350 نفر از شهروندان قرار گرفت و نتايج با استفاده از مدل معادلات ساختاري PLS تجزيه و تحليل شدند. رهگيري طوفان فرينِ آوريل سال 2008،  نشان مي‌دهد كه توده گرد و غباري نشأت‌گرفته از مناطق غرب عراق و شرق سوريه است كه با جهتي نسبتاً شمال غربي-جنوب شرقي وارد مناطق غربي ايران مي‌شود. همچنين نتايج بار عاملي گويه‌ها نشان داد كه مهم‌ترين پيامد ريزگردها عبارت‌اند از تأثير بر افزايش تردد غير قانوني از مرز، كاهش مقدار سبزينگي گياهان، افزايش آفات گياهي و جانوري و افزايش اعتراضات و شورش‌هاي خياباني و شهري.