تبيين بحران قره‌باغ بر اساس مدل مديريت بحران برچر

بحران قره‌باغ درگيري قومي و سرزميني بين ارمنستان و آذربايجان بر سر منطقه قره‌باغ كوهستاني بود كه بيش از سي سال به طول انجاميد. نهايتاً در سپتامبر 2023، پس از يك محاصره چند ماهه، جمهوري آذربايجان موفق به تصرف كامل قره‌باغ شد. اين بحران ريشه‌هاي تاريخي، قومي، مذهبي و ژئوپليتيكي داشت كه تحت تأثير متغيرهاي محيطي گسترش و كاهش پيدا كرده است. در پژوهش پيش‌رو اين پرسش مطرح مي‌شود كه چه عواملي در سير تحول بحران قره‌باغ نقش داشته‌اند؟ (سؤال) با استفاده از روش رديابي فرآيند (روش) و بهره‌گيري از نظريه مديريت بحران مايكل برچر (مباني نظري) تلاش شد تا به اين سؤال پاسخ داده شود. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد در مرحله پيدايش و تصاعد بحران نزديكي سرزميني دو كشور، تضادهاي قومي- مذهبي، رقابت‌هاي ژئوپليتيكي بازيگران منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي، نقش قابل توجهي داشتند. اين بحران نه با يك راه‌حل ديپلماتيك بلكه با استفاده از زور خاتمه پيدا كرد. طبق مدل مديريت بحران برچر چنانچه يك بحران بين‌المللي با زور خاتمه يابد ثبات كمتري به همراه خواهد داشت. بنابراين، شكل‌گيري مجدد بحران بين باكو و ايروان محتمل است. در دوران پس از بحران مي‌توان شاهد تنش‌هايي در ارمنستان در نتيجه هجوم پناهنده‌ها از قره‌باغ به اين كشور و نارضايتي مردم از پاشينيان، بود. در سطح منطقه‌اي موازنه قدرت به سود باكو تغيير پيدا كرده است كه مي‌تواند باعث ماجراجويي‌هاي اين كشور در منطقه در ارتباط با ايران و ارمنستان شود. همچنين، حضور گسترده تركيه و اسرائيل در منطقه قفقاز جنوبي تشديد كننده رقابت‌هاي منطقه‌اي خواهد بود .