تحليل كنش‌هاي گفتاري رهبران چين در بحران هسته‎اي جمهوري اسلامي ايران

مذاكرات هسته‌‎اي جمهوري اسلامي ايران بعد از انقلاب اسلامي به‌عنوان يكي از مهم‌ترين مسائل سياست خارجي ايران تبديل‌شده است. بر اين اساس، شناخت راهبردهاي هريك از كشورهاي حاضر در مذاكرات هسته‌اي ياري‌دهنده تصميم‎گيرندگان ايران براي پيگيري منافع ملي در مذاكرات هسته‌اي يا ديگر موارد مشابه در سياست خارجي ايران است. يكي از كشورهاي ميانجي بين‌المللي كه در مذاكرات هسته‌اي با ايران از سال 2006 حضورداشته است و به نظر مي‌رسد همسويي بيشتري نسبت به ساير كشورها، با ايران دارد كشور چين است. هرچند چين از سال 1385 وارد فرايند مذاكرات هسته‌اي ايران و غرب شد اما رفتار متناقض اين كشور در قبال ايران هسته‌اي، همواره منطق اين كشور را در قبال برنامه‌ هسته‌اي ايران مبهم ساخته است؛ پرسش اصلي اين پژوهش ناظر بر اين مسئله است كه رويكرد رسمي دولت جمهوري خلق چين در قبال برنامه هسته‌اي ايران طي مذاكرات موسوم به 5+1 با ايران چگونه صورت‌بندي شده است؟ يافته‌هاي پژوهش بر اساس آموزه‌هاي مبتني بر كنش‌گفتار در نظريه مكتب كپنهاگ نشان مي‌دهد راهبرد جمهوري خلق چين در قبال برنامه هسته‌اي ايران در گفتمان خيزش صلح‌آميز اين كشور مستتر است و حفظ و گسترش منافع سياسي، امنيتي و تجاري چين در نظام بين‌المللي موجب شده است كه رهبران اين كشور جهت‌گيري دوگانه اما قابل پيش‌بيني را در قبال برنامه هسته‌اي ايران داشته باشند. پژوهش همچنين نشان داده است با وجود برخي تلاش‌هاي چين براي امنيت‌زدايي از پرونده هسته‌اي ايران اما كنش گفتارهاي مبتني بر امنيتي‌سازي در قبال برنامه هسته‌اي ايران برتري محسوسي دارد.  اين پژوهش براي آزمون فرضيه از روش تحقيق تحليل محتواي كيفي و ارزيابي كنش‌گفتاري امنيتي اظهارات مذاكره‌كنندگان ارشد چيني كه در منابع خبري و يا خاطرات مذاكره‌كنندگان منتشر شد، استفاده كرده است.