اضطراب ناشي از كوويد-19 و ارتباط آن با فرسودگي شغلي بهورزان

زمينه و هدف بهورزان به‌عنوان يكي از اركان نظام سلامت در طول دوران همه‌گيري كوويد-19، مسئوليت سنگين پيشگيري در جوامع روستايي بر عهده دارند كه اين موضوع باتوجه‌به اهميت و تأثيرات بالقوه‌ شيوع همه‌گيري بر سلامت روان، مي‌تواند بر سطح اضطراب ناشي از كوويد-19 در آنان نقش داشته باشد. علاوه‌بر اين فرسودگي شغلي احتمال دارد بر ميزان اين اضطراب بيفزايد. مطالعه حاضر باهدف تعيين اضطراب ناشي از كوويد-19 و ارتباط آن با فرسودگي شغلي بهورزان استان بوشهر در سال 1400 انجام شده است.روش بررسي مطالعه حاضر از نوع توصيفي بود كه در سال 1400-1401با جامعه پژوهشي كه شامل بهورزان شاغل در خانه‌هاي بهداشت تحت‌پوشش دانشگاه علوم پزشكي استان بوشهر بود به روش تمام‌شماري انجام شد. اشتغال در خانه‌هاي بهداشت و داشتن حداقل 1 سال سابقه كار به‌عنوان معيارهاي ورود به مطالعه درنظر گرفته شدند. 341 نفر از 365 بهورز شرايط ورود به مطالعه را داشتند و 308 نفر از آن‌ها به پرسش‌نامه پاسخ دادند. نرخ پاسخگويي 84.3 درصد بود. جمع‌آوري داده‌ها با استفاده از يك پرسش‌نامه شامل سه بخش جمعيت‌شناختي (10 گويه)، مقياس اضطراب كرونا (عليپور و همكاران) با 18 گويه و پرسش‌نامه فرسودگي شغلي مسلش با 22گويه انجام شد و 5 نفر از اساتيد روايي پرسش‌نامه را تأييد كردند. پس از كسب مجوزهاي لازم، پرسش‌نامه در قالب يك پيوند اينترنتي در پلت فرم «پرس لاين» از طريق اتوماسيون اداري به كارتابل بهورزان ارسال شد. قبل از انجام اين مطالعه، در يك مطالعه پايلوت پايايي ابزارها مجدد با تكميل پرسش‌نامه توسط 10 نفر از نمونه‌هاي پژوهش و محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ ارزيابي شد. مقدار ضريب پايايي براي مقياس اضطراب كرونا 95 درصد و براي پرسش‌نامه فرسودگي شغلي 84 درصد محاسبه شد. براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه 16 و آزمون‌هاي مختلف براساس اهداف پژوهش استفاده شد.يافته‌ها نتايج پژوهش نشان داد بيشتر بهورزان (69/5) زن و متأهل (85/7) بودند. ميانگين سن آنان 8/15±37/02 سال و ميانگين سابقه‌ كار آنان 9/06±13/36 سال بود. به‌طوركلي اضطراب ناشي از كوويد-19 اغلب بهورزان (70/8) در سطح خفيف (10/81±12/58) بود. يافته‌ها همچنين نشان داد 31/8 درصد از بهورزان خستگي عاطفي متوسط تا شديدي را تجربه كرده‌اند (11/95±14/52) و مسخ شخصيت در 82/1 درصد آنان در سطح پاييني (24.4±78.2) بود. بااين‌حال حدود نيمي از بهورزان (49/7) موفقيت شخصي پاييني را گزارش كردند (11/22±36/32). نتايج همچنين نشان داد بين اضطراب ناشي از كوويد-19 و خستگي عاطفي (001/P 0؛ 0/667=r)، مسخ شخصيت (001/P 0؛ 472/r=0) و موفقيت شخصي (0/001=P؛ 0/188-=r) رابطه‌ آماري معني‌داري برقرار است. همچنين ميانگين نمره اضطراب در افرادي كه از وسايل حفاظت فردي رضايت داشتند و سابقه بيماري جسمي نداشتند پايين‌تر از سايرين بود. خستگي عاطفي با رضايت از وسايل حفاظت فردي (001/P 0)، سابقه مصرف داروهاي اعصاب يا آرام‌بخش (027/P=0) و همچنين سابقه بيماري جسمي (001/P 0) ارتباط معني‌دار آماري داشت. مسخ شخصيت با رضايت از وسايل حفاظت فردي (04/P=0)، سابقه مصرف داروهاي اعصاب يا آرام‌بخش (029/P=0)، سابقه بيماري جسمي (013/P=0) و همچنين سابقه ترك خدمت يا مرخصي بدون حقوق (022/P=0) ارتباط معني‌دار آماري داشت. موفقيت شخصي با هيچ‌كدام از متغيرهاي جمعيت‌شناختي ارتباط معني‌دار آماري نداشت.نتيجه‌گيري بادرنظر گرفتن اصل تقدم پيشگيري بر درمان، يافته‌هاي مطالعه‌ حاضر بر ضرورت توجه جدي‌تر سياستگذاران به تأثيرات سوء ناشي از همه‌گيري در كاركنان حوزه‌ پيشگيري ازجمله بهورزان تأكيد دارد. ارتباط معني‌دار اضطراب ناشي از كوويد-19 و فرسودگي شغلي، اين واقعيت را بيش‌ازپيش برجسته مي‌كند كه گرچه همه‌گيري كوويد-19 به تهديد سلامت روان در بهورزان منجر نشده است، اما مي‌تواند كاهش ظرفيت عاطفي و خودكارآمدي بهورزان را تسريع بخشد و بي‌ترديد در عملكرد آنان اختلال به وجود مي‌آيد. اهتمام كافي در تقويت حمايت‌هاي رواني در حوزه فردي و خانواده و همچنين پشتيباني‌هاي شغلي مؤثر در افزايش انگيزه با در نظر گرفتن اصل عدالت سازماني، بايد از اولويت‌هاي سياستگذاران حوزه‌ سلامت باشد.