تحليل تاريخي فرمانبرداري شاميان از معاويه (با تمركز بر تحليل روايات مدح و ذم آنان در نهج ‌البلاغه)

تبعيت محض شاميان از معاويه، زبانزد خاص و عام است. در برخي از گزاره‌هاي نهج‌البلاغه شاميان با خصوصياتي چون جهالت، دنائت و پستي، خشونت، رذالت، فرومايگي و بندگاني تندخو معرفي شده‌اند. برخي از مورخان نيز علت تبعيت اهل شام را كم‌خردي، تبعيت كوركورانه، فقدان انديشه و تأمل، بي‌تفاوتي نسبت به اخبار و حوادث پنهان، بيان كرده‌اند. اين در حالي است كه بر پايه برخي گزاره‌هاي نهج‌البلاغه، مردم شام به نظم، امانت‌داري، تبعيت بدون چشم‌داشت، مُصلحِ عموم و متحد توصيف شده، حتي حضرت علي (ع) آرزو كردند «اي كاش معاويه ده نفر از اهل عراق را با يك نفر اهل شام معاوضه كند». اين پژوهش به روش توصيفي-تحليلي و با تمركز بر جريان اُموي‌ در شام، به علت تبعيت محض شاميان پرداخته است. از جمله نتايج‌ اين پژوهش آنكه گرچه مردم شام خصائصي ممتاز داشتند اما اين ويژگي‌ها دستاويز جريان ‌ِاُموي به رهبريت معاويه قرار گرفت تا با تكيه ‌بر باورهاي پيشا اسلامي شاميان و سياست‌هاي متناسب با روحيات آنان، ويژگي‌هاي مثبت مردم شام را به نفع خود مصادره كرد.