بررسي تاريخنگري در روايات تفسيري اهل بيت(ع) و هرمنوتيك روشگرا

مسئله تاريخمندي قرآن پس از رواج علم هرمنوتيك درغرب، بين روشنفكران مسلمان حركت پرشتابي گرفت تا آنجا كه آراء و انديشه‌هاي ساختار شكنانه‌اي در آن مطرح گرديد و قرآن، متني بشري خوانده شد، در حاليكه تاريخمندي در ميان خود هرمنوتيست‌هاي غربي جايگاه يكساني ندارد و چرخش‌هاي مبنايي حول آن در هرمنوتيك صورت گرفته است. در بازبيني روايات تفسيري اهل بيت(ع)، به مساله تاريخنگري توجه شده كه به عنوان يكي از اصول تفسيري برگرفته از روايات اهل بيت(ع) قابل بازخواني است. در اين نوشتار با بيان تعريف تاريخمندي، به روش توصيفي-تحليلي به تفكيك تاريخمندي متن از تاريخمندي فهم در ديدگاه هرمنوتيستها پرداخته شده است. مطابق آنچه كه از روايات تفسيري اهل بيت(ع) درباره نگرش تاريخي در فهم متن قرآن دريافت گرديد، سه وجه استفاده از تاريخ- «تاريخ گذشتگان»، «تاريخ شرايط و جوانب نزول» و «تاريخ مربوط به محيط نزول قرآن» - در روايات تفسيري قابل احصا مي‌باشد و از اين رو روايات اهل بيت(ع) ناظر بر تاريخنگري در فهم متن قرآن است نه تاريخمندي متن قرآن كه اين مسئله حاكي از اشراف وحي و قرآن بر حوادث نزول است و نه متاثر از آن. سپس با اشاره به رواياتي كه فهم قرآن را فراتاريخي مي‌داند به تبيين اين ديدگاه اهل بيت(ع) پرداخته شده است.