واكاويي وضعيت و شخصيت رجالي ابوجعفر الحسيني العلوي المرعشي، راوي اصلي تفسير منسوب به امام حسن عسكري(ع)و بخشي از كتاب الاحتجاج

در ميان دانشمندان شيعه، مخصوصاً علماي متأخر، كتاب‌هاي الاحتجاج و تفسير امام حسن عسكري(ع)، مورد مناقشه است. اين مناقشات، چند بُعدي و از لايه‌هاي متعددي همچون: تاريخ تأليف، انتساب كتاب به مؤلف، اسناد و محتواي كتاب‌ها، تشكيل شده‌اند. دراين ميان، يك نكته حائز توجه است كه، تمامِ كتاب تفسير عسكري(ع) و نيز بخش قابل توجه‌اي از كتاب احتجاج، بنقل از يك راوي، با نام «ابوجعفر الحسيني المرعشي» يا اسامي تصحيف شده و مشابه آن مي‌باشد. بنابراين، مهم است تا وضعيت اين راوي، شناسايي و نيز ترجمه شود. واكاوي وضعيت ابوجعفر در منابع متقدم، ممكن است بتواند اين دو كتاب را ازنظر هويتِ رجالي راويان و مؤلفان روشن كند؛ و نيز، شايد بتواند تاريخ نقل و انتقالات اين كتاب‌ها را روش، و حتي برخي از مناقشات پيرامون اين دو كتاب را مرتفع نمايد. بر اساس پژوهش حاضر، كه به روش كتابخانه‌اي انجام شده است، روشن شد كه در منابع متقدم و متأخر شيعه، هيچ اطلاعي، بيش از يك خط، از ابوجعفر مرعشي و شاگرد وي طبرسي، وجود ندارد؛ و جداي از اينكه شهرت ايشان از ساخته‌هاي متأخرين است؛ حتي انتساب احتجاج به طبرسي نيز، روشن نمي‌باشد. هر چند كه در الانساب سمعاني، ترجمه اندكي از ابوجعفر مرعشي وجود دارد، و او وي را از «شيعيان غالي» دانسته است؛ كه البته با توجه به شواهدي، اين احتمال كه مرعشي از غلات نصيريه ايران باشد، پر رنگ مي‌شود