نقد و بررسي نقش فريضه محور مفهوم صلاه در گزينش سوره حمد به عنوان نخستين سوره نازله

موضوع نخستين آيه و سوره نازل شده از جمله مباحث اختلافي در حوزه مباحث علوم قرآني مي‌باشد. فرض وجوب نماز در ابتداي بعثت با عنايت به نقشي فقهي كه قرائت سوره حمد دارد، از جمله قوي‌ترين شاخصه‌هايي است، كه در ترجيح سوره حمد به عنوان نخستين سوره نازله مورد استفاده قرار گرفته است. در اين نوشتار كه با روش توصيفي تحليلي سامان پذيرفته، شواهد نقلي مبني بر وجوب نماز در ابتداي بعثت، و نقش عنصري سوره حمد كه محتواي فريضه بودن اين مفهوم را شكل داده، به عنوان فرضي ازپيش تثبيت شده به چالش كشيده مي‌شود. بنابراين براي كشف نخستين نازله قرآن بايد شواهد و قرائن ديگري جستجو و مسير ديگري پيشنهاد نمود. اينكه اين شواهد چيست؟ و اين مسير كدام است؟ از جمله رهيافت‌هايي اين نوشتار است. از اين رو در اين تحقيق به جاي صرف تكيه بر مباحث قابل مناقشه روايي، توجه به مشخصه‌هاي ويژه قرآن كريم؛ همچون متنيت و خاصيت كتاب بودن آن، شيوه‌اي معتبر و مستدل جهت گزينش اول ما نزل انگاشته شده و پيشنهاد مي‌گردد.