تحليل مسئله ي شر در ديدگاه اخوان‌الصفاء

وجود شرور در عالم، دغدغه ي انديشمندان در طول تاريخ بوده است و سو يه هاي رنج آفريني آنها ايشان را به تفكر در باب جوانب گوناگون اين پديده ها واداشته است. در اين ميان، اعتقاد به خداي كامل و مهربان در اديان الهي، در ظاهر در تضاد با وجود اين امور بوده است و انديشمندان متدين نيز در جهت عدم تضاد وجود خدا و شرور تلاش هاي علمي فراواني انجام داده اند. از ميان انديشمندان ي كه كمتر به نگاه آنها به شرور پرداخته شده، مي توان اخوان الصفاء را برشمرد. ايشان در پرداختن به اصل مسأله ي شر افلاطوني - فلوطيني هستند و خود نيز عناصري را به آن اضافه كرده اند. آنها با تفكيك بين قصد اولي و قصد ثاني، مصاديق شرور را در بيشتر موارد، از مصاديق متعلق به قصد ثاني مي دانند كه خلل ي به صفات كمالي خداوند وارد نمي كند. همچنين اعتقاد به تأثير كواكب بر سعد يا نحس بودن طالع انسان، ملازمه ي ميان شر و كفر با اخلاق مذموم و خوبي و ايمان با اخلاق محمود و نيز پرداختن به مسأله ي شر درباره ي حيوانات از برجستگي هاي ديدگاه ايشان است. در مقابل، وجود برخي ابهامات در بيان مدعاها و نيز عدم ذكر دلاي ل كافي براي مدعاي خود، از نقايص ديدگاه ايشان است.