مؤلفه‌هاي پايش مناقشه و همكاري در حوضه‌هاي آبريز فرامرزي و پياده‌سازي آن در حوضه آبريز دجله و فرات

پايش همكاري و تعارضات در حوضه‌هاي فرامرزي جهت مديريت پايدار منابع آبي مشترك و امنيت منطقه‌اي ضروري مي‌باشد. بخصوص اينكه تغييراقليم، توسعه طرح‌هاي آبي و عدم توازن قدرت بين كشورهاي ساحلي بستر را براي تشديد مناقشات در اين حوضه‌ها مهياتر نموده است. واقعيتي كه پايش پوياي وضعيت مناقشات و همكاري را ضرورت مي‌بخشد. مقاله حاضر تلاش دارد تا روش‌شناسي را بدين منظور ارائه دهد و براي تشريح آن، حوضه فرامرزي دجله و فرات به عنوان منطقه مطالعاتي درنظر گرفته شده است. بدين منظور، مؤلفه‌هايي براي توسعه چنين سامانه‌هايي احصاء شدند كه مهم‌ترين آنها عبارت بودند از: الف) درك صحيح از مسائل حوضه و محرك‌هاي داخلي و خارجي مؤثر بر مناقشه و همكاري، ب) پايش طرح‌هاي توسعه و تبعات آنها بر موافقت‌نامه‌ها و يا مغايرت آنها با كنوانسيون‌هاي بين‌المللي، ج) پايش رسانه و گفتمان مسئولين كشورها و د) پايش نحوه فعاليت كميته‌هاي فني مشترك و بعضاً فراتر از آن، «شوراهاي عالي همكاري راهبردي» بين كشورها. در نهايت، نمايش مجموعه اطلاعات فوق با استفاده از ابزارهاي استانداردي مانند مقياس‌هاي BAR و iBAR يا ماتريس TWINS. قطعاً عملياتي‌شدن اين سامانه‌ها يك كار ميان‌رشته‌اي است كه نيازمند تعامل متخصصان مختلف مانند حوزه‌هاي روابط بين‌الملل، مهندسي منابع آب و علوم سياسي مي‌باشد.