ظهور و بروز معتزله در جهان اسلام و انعكاس آن در سفرنامه حكيم ناصر خسرو

پس از رحلت پيامبر اكرم (ص) افتراق‌هايي در ميان امت اسلامي روي داد كه معلول اختلاف برداشت‌هاي متفاوت از كتاب، سنت و تحولات سياسي و ارتباط فرهنگي ديگر ملل بود. در چنين زمانه‌اي بود كه فرقه‌هاي گوناگون ظهور كردند. يكي از اين فرقه‌ها خوارج بود كه مرتكبين گناهان كبيره را كافر مي‌دانستند و گروه ديگر مرجئه بودندكه مخالف اين انديشه خوارج بودند. همين اختلاف بين خوارج و مرجئه سبب پيدايش معتزله شد. معتزله يكي از فرقه‌هاي عقلي–استدلالي است كه بنيان‌گذار آن واصل بن عطاست. اين گروه در پايان دوره بني‌اميه از خلاء قدرت استفاده كردند و به تبليغ مسلك و مرام خود پرداختند. پژوهش حاضر به روش توصيفي و تحليلي و با تكيه بر داده‌هاي منابع كتابخانه‌اي به رشتۀ تحرير درآمده است. يافته‌هاي پژوهش حاكي از اين است كه در دوره اول بني‌عباس به فعاليت فكري خود ادامه دادند و از نهضت ترجمه استفاده كرده و با افكار فلسفي آشنا شدند و خود را با عقل و فلسفه مجهز كردند. در عهد مأمون، معتصم و واثق به قدرت سياسي نزديك شدند و پيشرفت فراوان كردند. اين فرقه در عهد متوكل با مشكلاتي مواجه شد و رو به ضعف نهاد. اين اختلافات در بسياري از منابع دوره اسلامي اشاره شده است. در سفرنامه ناصرخسرو نيز تا حدي به اين شرايط مذهبي پرداخته شده است.. هدف از اين پژوهش بررسي زمينه‌هاي پيدايش، رشد، گسترش و اضمحلال فرقه معتزله است. اهداف پژوهش:بررسي افتراق‌هاي پس از رحلت پيامبر اسلام در امت اسلامي.بررسي فرقه‌هاي گوناگون بوجود آمده پس از رحلت پيامبر و بازتاب آن در سفرنامه ناصر خسرو.سؤالات پژوهش:افتراق‌هاي پس از رحلت پيامبر اسلام در امت اسلامي معلول چه بود؟وضعيت فرق پس از رحلت پيامبر چگونه بود و در سفرنامه ناصر خسرو چگونه بازتاب يافته است؟