نقد روانشناسانه ي اشعار ژاله قائم مقامي از منظر رويكرد روانكاوي لكان با تأكيد بر آفريننده ي اثر هنري

نقد روانكاوانه، نقدي مبتني بر روانشناسي جديد از فرويد به بعد است. اين نقد گرايش‌هاي گوناگوني را دربرمي‌گيرد. از مطالعۀ آفرينندۀ اثر ادبي و مطالعۀ اثر ادبي گرفته تا مطالعۀ تأثيرات آثار ادبي بر خواننده و نيز چگونگي خلق يك اثر. ژاك لاكان (۱۹۸۱-۱۹۰۱م)، پزشك، روانكاو و فيلسوف فرانسوي با طرح رويكرد «بازگشت به فرويد»، زمينۀ منتقدان ادبي به شيوۀ نوين به‌كارگيري روانكاوي در بازخواني متون ادبي گرديد. در پژوهش حاضر، اشعار ژاله قائم‌مقامي بر مبناي رويكرد روانكاوي لاكان مورد بازخواني قرارگرفته است. مسئله در اين پژوهش اين است كه چگونه مي‌توان براساس دوگانگي‌هاي مشهود مابين اميال شاعر و پايبندي وي به اصول و قوانين اجتماعي و نشانه‌هاي زباني موجود در اشعار او، رشد رواني سوژه (شاعر) را تحليل كرد. مطابق با نظريۀ روانكاوي لاكان، شاعر (سوژه) دچار نوعي دوگانگي يا انشقاق است. سوژه (شاعر)، پس از عبور از مرحلۀ خيالي و ورود به ساحت نمادين، با پذيرش نام پدر به‌سلطۀ اجتماع گردن مي‌نهد. ازاين‌رو معشوق كه مي‌بايست جايگزين مادر (ابژۀ ديگري كوچك) گردد، داراي هويتي موهوم و خيالي ست. فقدان تابوشكني شاعر (سوژه) و كاركرد مكانيسم دفع اميال در شعر او، از پيامدهاي پايبندي وي به هنجارهاي اجتماعي و پذيرش نام پدر به‌عنوان مهم‌ترين مؤلفۀ رواني در شعر اوست. يكي از ابعاد مهم در آفرينش اثر هنري نيز بُعد روانشانسانۀ فرد است.اهداف پژوهش:بررسي ساختار رواني شاعر (سوژه) به‌عنوان آفرينندۀ اثر هنري و پيگيري نشانه‌هاي زباني در اشعار وي، از جهت تبيين مراحل رشد رواني سوژه بر مبناي رويكرد روانكاوي لكان.بازنمايي هويت موهوم معشوق در اشعار ژاله، و مظاهر دوگانگي و انشقاق موجود مابين اميال و عواطف شاعر و پايبندي وي به اصول و مباني اجتماع.سؤالات پژوهش:آيا گذر از حيث خيالي به ساحت (حيث) نمادين، داراي نشانه‌ها و نمودهاي زباني در شعر شاعر است؟شاعر به عنوان سوژه، تا چه اندازه اشخاص پيرامون خود را به‌عنوان ابژۀ ديگري بزرگ، جانشين مادر (ابژۀ ديگري كوچك) ساخته است؟